حراج معاملاتی در بورس: انواع پیوسته و ناپیوسته و تأثیر آن بر بازار سهام
تاریخ انتشار : فروردین ۲۸, ۱۴۰۲ تاریخ به روز رسانی : دی ۲۸, ۱۴۰۲ نویسنده : ریحانه مسافر زمان مورد نیاز مطالعه : 8 دقیقه تعداد بازدید : 206 بازدیددر بازار سرمایه، حراج معاملاتی یکی از روش‌های اصلی تعیین قیمت و انجام معاملات برای نمادهای مختلف است. با توجه به میزان نوسان قیمت‌ها و اهمیت اطلاعات مرتبط، انواع مختلفی از حراج معاملاتی وجود دارد. در این مقاله، به بررسی مکانیسم حراج در بورس، انواع حراج معاملاتی از جمله حراج معاملاتی پیوسته و حراج معاملاتی ناپیوسته و همچنین تأثیر حراج معاملاتی بر بازار و تفاوت حراج پیوسته و ناپیوسته پرداخته خواهد شد.
۱. حراج معاملاتی در بورس چیست؟
مکانیزم حراج در بورس به عنوان یکی از روش‌های خرید و فروش در بازار سرمایه، به معامله‌ای اطلاق می‌شود که در آن قیمت نهایی یک سهم، براساس مکانیزمی غیردستوری تعیین می‌شود. در واقع در حراج، فروشنده و خریدار برای انجام معامله با هم به توافق می‌رسند و قیمت نهایی بر اساس سیستم عرضه و تقاضا تعیین می‌گردد. در این روش، به جای تعیین قیمت توسط کارگزاران بورس، خود بازار از طریق عرضه و تقاضا، به تعیین قیمت نهایی می‌رسد.
انواع حراج معاملاتی در بورس چیست؟
در بازار سرمایه، مکانیزم حراج معاملاتی به دو دسته تقسیم می‌شود:
- حراج معاملاتی پیوسته
- حراج معاملاتی ناپیوسته
حراج معاملاتی پیوسته
در شرایط عادی و در حراج پیوسته، محدودیت دامنه نوسان یا همان حداکثر و حداقل قیمت برای نمادها تعریف می‌شود که معامله‌گران برای خرید یا فروش باید قیمتی در این بازه پیشنهاد بدهند. در صورتی که قیمت پیشنهادی یک فروشنده با قیمت پیشنهادی یک خریدار برای همان سهم یا نماد همخوانی داشته باشد، معامله بین آن دو صورت می‌گیرد. این حالت حراج پیوسته نام دارد و به صورت پیوسته در طول ساعات معاملات در بازار سرمایه ادامه می‌یابد.
حراج پیوسته در واقع همان خرید و فروش عادی روزانه در طی ساعات معامله بازار سرمایه از شنبه تا چهارشنبه از ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر است و معامله‌گران می‌توانند در هر زمانی که می‌خواهند، سفارش خرید یا فروش خود را ثبت کنند و منتظر تطابق با سفارش‌های دیگر بمانند. حراج پیوسته به زمان شروع معاملات در ساعت و حالت عادی اشاره دارد و در اکثر بازارهای سرمایه جهان، از این نوع حراج برای معاملات استفاده می‌شود.
حراج معاملاتی ناپیوسته
حراج معاملاتی ناپیوسته، در بازه زمانی 8:30 تا 9 صبح که مرحله پیش‌گشایش نامیده می‌شود، انجام می‌پذیرد. حراج ناپیوسته در بازار سرمایه به دو صورت حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان و حراج ناپیوسته بدون محدودیت دامنه نوسان شکل می‌گیرد. هدف از حراج ناپیوسته در بازار سرمایه، کشف قیمت معاملاتی برای سهام است. بسته به شرایط سهام، این حراج می تواند به صورت حراج با محدودیت دامنه نوسان یا حراج بدون محدودیت دامنه نوسان باشد. این نوع حراج بیشتر در مواردی که قیمت سهام با نوسان زیاد روبرو است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. قیمت‌ها در حراج ناپیوسته مطابق با قیمت نظری گشایش (TOP) هستند.
در حراج ناپیوسته، معامله‌ای صورت نمی‌گیرد و فروشنده سهام در مرحله سفارش‌گیری، قیمت پیشنهادی خود را ارائه می‌دهد و می‌تواند در این بازه زمانی نیم ساعته سفارش خود را ویرایش و یا حذف کند. در این نوع حراج، محدوده نوسانی برای نماد تعریف می‌شود و معامله‌گران برای خرید یا فروش باید قیمتی در این بازه پیشنهاد بدهند. پس از پایان مرحله سفارش‌گیری، معاملات براساس بالاترین قیمت پیشنهادی فروشنده و پایین‌ترین قیمت پیشنهادی خریدار انجام می‌پذیرد.
به طور کلی در ۵ حالت سهم وارد حراج معاملاتی ناپیوسته می شود:
- برگزاری مجمع عمومی بورسی عادی سالیانه و یا فوق العاده:
در واقع، برگزاری مجامع شرکت‌ها یک رویداد مهم در بازار سرمایه است که می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر روند قیمت‌گذاری سهام داشته باشد. به عنوان مثال، در صورتی که مجمع عمومی با هدف تصویب تقسیم سود یا افزایش سرمایه برگزار شود، پس از تایید نتایج توسط ناظر بازار، نماد شرکت متوقف می‌شود و تا اعلام نتایج نهایی نماد معاملاتی باز نمی‌شود. اما پس از اعلام نتایج و تایید آن‌ها، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان صورت می‌گیرد.
- افشا و انتشار اطلاعات با اهمیت:
افشای اطلاعات با اهمیت شرکت‌های بورسی در دو گروه الف و ب منتشر می‌شود و محل قرارگیری اطلاعات در هر گروه بسته به میزان تأثیر آن بر روی قیمت سهام و همچنین اهمیت آن برای سرمایه‌گذاران تعیین می‌شود. افشای اطلاعات با اهمیت در گروه الف بیشترین تأثیر را بر روی قیمت سهام دارد و به همین دلیل در این حالت نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود و معاملات انجام می‌شود. اما در صورتی که افشای اطلاعات با اهمیت در گروه ب باشد، بازگشایی نماد معاملاتی با حراج ناپیوسته با محدودیت دامنه نوسان صورت می‌گیرد و کشف قیمت در یک محدوده نوسان خاصی انجام می‌شود تا زمانی که اعلام ناظر صورت بگیرد و معامله‌ای انجام نمی‌شود.
- استفاده از اطلاعات پنهانی یا دستکاری قیمت:
هرگونه دستکاری قیمت و اقدامات خلاف قوانین سازمان بورس می‌تواند منجر به بسته شدن نماد معاملاتی شود. در این حالت، نماد تا زمانی که شرکت توضیحات لازم را ارائه ندهد، بسته می‌ماند. بازگشایی نماد در این حالت با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان صورت می‌گیرد تا از وقوع دستکاری قیمت در آینده جلوگیری شود.
- گره معاملاتی:
در صورتی که نماد شرکتی طی جلسه معاملاتی در صف خرید یا فروش قفل شود، به دلیل عدم وجود پذیرنده برای خرید یا فروش، گره معاملاتی ایجاد می‌شود. در این شرایط، نماد معاملاتی در ابتدای روز بعدی با حراج ناپیوسته و محدودیت دامنه نوسان دو برابر حد معمول بازگشایی می‌شود و معاملات از این پس ادامه می‌یابد.
- قانون نوسان 20 و 50 درصد:
نماد معاملاتی شرکت‌هایی که در چندین روز متوالی نوسان بالای 20 و 50 درصدی داشته‌اند، حداکثر 2 روز کاری بعد از توقف با محدودیت دامنه نوسان و با حراج ناپیوسته بازگشایی خواهد شد. در این دو روز، شرکت باید به سوالات سهامداران و ناظرین بورس در سامانه تدان پاسخ دهد. این اقدام به منظور حفظ حقوق و منافع سهامداران و پایداری بازار سرمایه است.
تفاوت بین حراج پیوسته و ناپیوسته
در حراج پیوسته، معاملات به صورت پیوسته و در طول ساعات معاملات روزانه انجام می‌شود و قیمت‌ها به صورت پیوسته تغییر می‌کنند. در این روش، معامله‌گران به صورت مستقل و در زمانی که مایل باشند، با هر قیمتی که خواسته باشند، سفارش خود را وارد کرده و معامله انجام می‌شود. در این حالت، محدودیتی برای تغییر قیمت وجود ندارد و معامله‌گران با هر قیمتی که مایل هستند، می‌توانند خرید و فروش کنند. در حراج پیوسته کشف قیمت صورت نمی‌گیرد و معاملات بر اساس قیمت مرجعی که مشخص شده در یک محدوده نوسانی خاص انجام می‌شوند. اما در حراج ناپیوسته معامله‌ای انجام نمی‌شود. در این نوع حراج امکان ویرایش و حذف سفارشات وجود دارد.
پکیج جامع آموزش بورس
stock exchange یا bourse، بورسی است که در آن کارگذاران سهام و معامله گران می توانند اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه و سایر ابزارهای مالی را خرید و فروش کنند. بورس به دو دسته طبقه بندی می شود: بورس کالا و بورس اوراق بهادار. در این پکیج جامع آموزش بورس ، بازار بورس و اصطلاحات آن معرفی شده و نحوه سرمایه گذاری ...
۲. تأثیر حراج معاملاتی بر بازار و کاهش دامنه نوسان
حراج معاملاتی یکی از ابزارهای مهم مدیریت بازار بورس است که در مواقعی که نماد معاملاتی با نوسان قیمت بالا یا پایین مواجه می‌شود، به کاهش دامنه نوسان کمک می‌کند. در واقع، با حراج معاملاتی، دامنه نوسان نماد معاملاتی محدود می‌شود و این به معنی این است که نماد به سمت معاملات با قیمت‌های نزدیک‌تر به قیمت کنونی حرکت می‌کند.
در حالت حراج معاملاتی، حجم معاملات نیز بیشتر می‌شود و برخی از سفارش‌های اجرا نشده در بازار، در قالب سفارشات خرید یا فروش با قیمت‌های بهتر اجرا می‌شوند. این موضوع می‌تواند باعث کاهش دامنه نوسان باشد و تأثیر مثبتی در بازار داشته باشد.
همچنین، حراج معاملاتی در بورس می‌تواند به عنوان یک ابزار پیشگیری از افزایش نوسان در بازار بورس استفاده شود. به عنوان مثال، در صورتی که بازار بورس با نوسان قیمت بالایی مواجه شود، مسئولین بازار می‌توانند با استفاده از حراج معاملاتی، نوسان را کنترل کرده و بازار را به حالت تعادل بازگردانند.
به طور کلی، استفاده از حراج معاملاتی می‌تواند به کاهش دامنه نوسان در بازار بورس کمک کند و باعث افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران به بازار شود.
۳. نتیجه‌گیری
حراج معاملاتی یکی از روش‌های مهم در بازار سرمایه است که به منظور مقابله با نوسانات شدید قیمت‌ها و افزایش شفافیت بازار اجرا می‌شود. حراج معاملاتی در بورس به دو صورت پیوسته و ناپیوسته انجام می‌شود. در حراج پیوسته، تمام سفارشات ثبت شده در حین حراج به صورت همزمان و به قیمت تعیین شده اجرا می‌شود. در حراج ناپیوسته، بر اساس نوع اطلاعات منتشر شده، نماد معاملاتی با حداکثر دوبار حراج ناپیوسته بازگشایی می‌شود و محدودیت دامنه نوسان وجود دارد.
هدف از اجرای مکانیسم حراج در بورس افزایش شفافیت بازار و کاهش نوسانات شدید قیمت‌ها است. با این حال، باید توجه داشت که در برخی موارد حراج معاملاتی ممکن است بر عکس موثر نباشد و حتی ممکن است باعث افزایش نوسانات قیمتی شود. این مسئله به دلیل این است که بعضی از بازاریاب‌ها یا سرمایه‌گذاران در صورت پیش‌بینی اجرای مکانیزم حراج در بورس، تلاش می‌کنند با وارد کردن سفارشات خود در جهتی خاص قبل از شروع حراج، قیمت‌ها را به نفع خود تغییر دهند.
دیدگاه کاربران
بدون دیدگاه
آموزش رایگان بورس
همین الان با وارد کردن اطلاعات خود در فرم، دوره آموزش بورس را به صورت رایگان دریافت نمایید.