نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B): نحوه محاسبه، مزایا و محدودیت های آن

نسبت قیمت به دفتری یا P/B یکی از شاخص‌های مهم در بورس است که به عنوان یک ابزار ارزیابی از سهام شرکت‌ها استفاده می‌شود. این شاخص نسبت قیمت سهم به ارزش دفتری سهم را نشان می‌دهد. این مقاله مفهوم نسبت قیمت به ارزش دفتری هر سهم را شرح داده و به این پرسش پاسخ می دهد که نسبت P/B‌ چیست؟ و نحوه محاسبه نسبت قیمت به ارزش دفتری سهام به چه شکل است؟ همچنین عوامل مؤثر بر P/B و مزایا و معایب نسبت P/B را بررسی می کند.

آموزش رایگان بورس

همین الان با وارد کردن اطلاعات خود در فرم، دوره آموزش بورس را به صورت رایگان دریافت نمایید.

رمز عبور موقت همان شماره موبایل خواهد بود

ثبت نام فوری و دریافت دوره رایگان

۱. مفهوم نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) چیست؟

نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) یا Price-to-Book Ratio یکی از شاخص‌های مهم مورد استفاده در تحلیل بنیادی شرکت‌هاست. این شاخص نسبت قیمت سهم شرکت را به ارزش دفتری (معمولاً ارزش دفتری برابر با دارایی خالص شرکت به تعداد سهام معادل می‌شود) تقسیم می‌کند.

نسبت P/B، از دو واژه Price به معنای قیمت بازار (قیمت پایانی) و Book Value به معنای ارزش دفتری ساخته شده است. به‌طور کلی، ارزش دفتری به ارزش ویژه یک شرکت اشاره دارد که از ترکیب دارایی‌ها و بدهی‌های شرکت به‌دست می‌آید. به عبارت دیگر، ارزش دفتری برابر با جمع حقوق صاحبان سهام (حقوق مالکانه) است که در نهایت تقسیم بر تعداد سهام آن شرکت می‌شود تا ارزش دفتری هر سهم محاسبه شود.

P/B اطلاعاتی در مورد ارزش واقعی شرکت ارائه می‌دهد، زیرا از دارایی‌های شرکت به‌عنوان یک معیار برای ارزیابی استفاده می‌کند. این شاخص برای ارزیابی شرکت‌هایی که در حال رشد هستند مفید نیست زیرا معمولاً ارزش دفتری آن‌ها به دلیل سرمایه‌گذاری در تعمیرات و تجهیزات جدید کاهش می‌یابد، در حالی که ارزش واقعی شرکت افزایش می‌یابد.

دربین شرکت‌های مختلف، بهترین نسبت P/B بسته به صنعت و شرایط بازار ممکن است متفاوت باشد. برای مثال، در صنعت بانکداری و بیمه، نسبت P/B بالاتری نسبت به شرکت‌های صنعت فناوری و ارتباطات معمول است، چرا که شرکت‌های بانکداری و بیمه دارای دارایی‌های فیزیکی (مانند ساختمان‌ها و خودروها) و دارایی‌های مالی (مانند برنامه‌های بیمه) هستند که می‌تواند ارزش بیشتری را برای سهام آن‌ها ایجاد کند.

از طرفی، نسبت P/B در سطح صنعت و اقتصادی نیز ممکن است تغییر کند. برای مثال، در دوران رکود اقتصادی، ارزش دفتری شرکت‌ها کاهش پیدا می‌کند و نسبت P/B برای آن‌ها بیشتر می‌شود، به عبارت دیگر، اگر یک شرکت با دارایی‌های بزرگ و دارای سهام قیمتی بالا، در دوران رکود اقتصادی باشد، احتمالاً نسبت P/B آن شرکت بیشتر از میانگین صنعتی خواهد بود.

بنابراین، بهترین نسبت P/B برای هر شرکت و صنعتی بسته به شرایط بازار و عوامل اقتصادی متفاوت است و برای تحلیل درست، باید با توجه به شرایط بازار و صنعت، نسبت P/B را با میانگین صنعتی و سایر شاخص‌های بنیادی و فنی مورد بررسی قرار داد.

حال که با مفهوم P/B در بورس آشنا شدید، اهمیت استفاده از نسبت P/B‌ را شرح میدهیم.

اهمیت استفاده از P/B برای ارزیابی شرکت‌ها

استفاده از نسبت P/B‌ در تحلیل بنیادی به عنوان یکی از روش‌های ارزیابی شرکت‌ها، دارای اهمیت ویژه‌ای است. به دلیل محاسبه‌ی این نسبت بر مبنای داده‌های مالی مستقل از نوسانات بازار، به‌طور معمول از تاثیر تغییرات بازار کاسته می‌شود و امکان تشخیص وضعیت دقیق شرکت بیشتر می‌شود.

همچنین، این نسبت می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های ارزشیابی شرکت‌ها در مقایسه‌ی شرکت‌های مختلف در یک صنعت خاص مورد استفاده قرار گیرد. به‌طور کلی، شرکت‌هایی با P/B کمتر از ۱، به دلیل داشتن ارزش دفتری بالاتر، به عنوان شرکت‌های با ارزش محسوب می‌شوند. در مقابل، شرکت‌هایی با P/B بالاتر از ۱، به دلیل داشتن ارزش دفتری پایینتر، به عنوان شرکت‌های با ارزش کمتر شناخته می‌شوند.

علاوه بر این، استفاده از نسبت P/B به عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی شرکت‌ها، در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری نیز می‌تواند مفید باشد. سرمایه‌گذاران با استفاده از این نسبت، می‌توانند برای انتخاب سهام و ارزیابی ریسک سرمایه‌گذاری خود از اطلاعات دقیقی بهره‌مند شوند.

همچنین، نسبت P به B می‌تواند به عنوان یک معیار مهم در ارزیابی شرکت‌های جوان و رو به رشد استفاده شود. در این موارد، شرکت‌ها ممکن است هنوز سودآوری بالایی نداشته باشند و به دنبال توسعه و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف باشند. این شرکت‌ها معمولاً ارزش دفتری پایینی دارند، اما با توجه به افزایش سودآوری در آینده، ممکن است ارزش آن‌ها در بازار بیشتر شود. با استفاده از نسبت P/B، می‌توان این شرکت‌ها را با شرکت‌های دیگر در همان صنعت مقایسه کرد و ارزش آن‌ها را بررسی کرد.

چه اطلاعاتی را میتوان از نسبت p/b استخراج کرد؟

از نسبت P/B می‌توان اطلاعات مهمی را استخراج کرد. مهمترین اطلاعاتی که از این نسبت به دست می‌آیند عبارتند از:

1. ارزش سهام: نسبت P/B نشان دهنده ارزش بازار سرمایه شرکت نسبت به دارایی‌های خالص آن است. با استفاده از این نسبت، می‌توان ارزش دفتری هر سهم را به دست آورد و آن را با قیمت فعلی سهم مقایسه کرد.
2. تجزیه و تحلیل سودآوری: نسبت P/B می‌تواند در تحلیل سودآوری شرکت مورد استفاده قرار گیرد. به طور کلی، شرکت‌هایی با نسبت P/B پایین، سودآوری بهتری نسبت به شرکت‌های با نسبت P/B بالا دارند.
3. نرخ بازگشت سرمایه: این نسبت می‌تواند برای سرمایه‌گذاران نشان دهنده نرخ بازگشت سرمایه باشد. هرچه نسبت P/B پایین‌تر باشد، نشان دهنده سودآوری بالاتر سرمایه گذاری است.
4. توزیع سود: با استفاده از این نسبت می‌توان به توزیع سود شرکت پی برد. در صورتی که نسبت P/B بالا باشد، شرکت می‌تواند بیشترین سود را به سهامداران خود توزیع کند.
5. ارزیابی ریسک: نسبت P به B همچنین می‌تواند به ما در ارزیابی ریسک شرکت کمک کند. در مواردی که نسبت P/B بالا است، این نشانگر این است که سرمایه‌گذاران تمایل دارند برای خرید سهام این شرکت، به خطر بیشتری بپردازند.
6. مقایسه شرکت با دیگران: نسبت P/B همچنین می‌تواند به ما در مقایسه عملکرد شرکت با شرکت‌های دیگر در همان صنعت کمک کند. با توجه به میانگین نسبت P بر B صنعت، سرمایه‌گذاران می‌توانند بفهمند که آیا شرکت مورد نظر به عنوان یک شرکت بزرگ، با نرخی مقایسه‌پذیر فعالیت می‌کند یا خیر.

۲. نحوه محاسبه نسبت P/B‌

برای محاسبه نسبت P/B‌ در بورس، ابتدا باید اطلاعات مربوط به قیمت و ارزش دفتری را داشته باشید. در این رابطه، می‌توان از تابلوی معاملات سایت TSETMC‌ برای به دست آوردن قیمت سهم استفاده کرد. در مرحله بعد، باید ارزش دفتری هر سهم را محاسبه کنید. سپس در قدم بعدی، برای محاسبه ارزش دفتری هر سهم، باید از صورت‌های مالی میان دوره‌ای یا یک ساله شرکت با مراجعه به سایت کدال استفاده کرده و عدد مربوط به جمع حقوق مالکانه را بر تعداد سهام منتشره شرکت تقسیم کنید. در این صورت، ارزش دفتری هر سهم به دست می‌آید.

تعداد سهام شرکت/(کل بدهی‌های شرکت – کل دارایی‌های شرکت) = تعداد سهام شرکت/حقوق صاحبان سهام = ارزش دفتری

ارزش دفتری هر سهم/قیمت پایانی سهم = P/B

به عنوان مثال در اینجا نسبت P/B در نماد شبندر (پالایش نفت بندرعباس) را محاسبه می کنیم.

برای به دست آوردن قیمت پایانی سهام می توان از سایت TSETMC استفاده کرد. در اینجا قیمت پایانی سهام ۹۰۱۰ ریال در نظر گرفته شده است.

برای به دست آوردن ارزش دفتری نیز می توانیم به سایت کدال مراجعه کرده و از صورت‌های مالی یک ساله این شرکت استفاده می کنیم. همانطور که در تصویر زیر مشاهده می کنید، جمع حقوق مالکانه مربوط به سهام 339.249.064 میلیون ریال است.

همانطور که گفته شد، با تقسیم کردن حقوق مالکانه بر تعداد سهام منتشره، ارزش دفتری هر سهم به دست می آید.

2525.26 = 339،249،064،000،000/134،342،000،000 = ارزش دفتری

بنابراین

P/B=9010/2525=3.56

در اینجا نحوه محاسبه نسبت P/B را بیان کردیم در قسمت بعد عوامل موثر بر نسبت P/B‌ را بررسی میکنیم.

۳. نسبت P/B‌ در تحلیل بنیادی و عوامل مؤثر بر P/B

نسبت P/B یا Price-to-Book value یکی از روش‌های ارزیابی شرکت‌ها است که بر اساس نسبت بین قیمت سهم و ارزش دفتری آن شرکت محاسبه می‌شود. برخی از عواملی که می‌توانند بر این نسبت تأثیر بگذارند عبارتند از:

• صنعت و بخش فعالیت شرکت: برای شرکت‌هایی که در صنایعی فعالیت می‌کنند که نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری دارند، مانند صنایع سنگین و ساختمانی، ارزش دفتری بالاتری دارند و به همین دلیل نسبت P/B آن‌ها بیشتر است. از طرف دیگر، شرکت‌های فعال در صنایع بازاریابی و فناوری که سرمایه‌گذاری کمتری نیاز دارند، ارزش دفتری کمتری دارند و نسبت P/B آن‌ها کمتر است.
• عملکرد مالی شرکت: شرکت‌هایی که در دوره‌ای اخیر سودآوری خوبی داشته‌اند و به طور کلی عملکرد مالی بهتری دارند، احتمالاً ارزش دفتری بالاتری خواهند داشت و در نتیجه نسبت P/B آن‌ها بیشتر خواهد بود.
• ریسک سرمایه‌گذاری: شرکت‌هایی که در بخش‌هایی با ریسک سرمایه‌گذاری بالا، مانند بخش‌های مرتبط با صنایع نفت و گاز فعالیت می‌کنند، بیشترین میزان نسبت P/B را دارا هستند. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی با ریسک بالاتر و نسبت P/B بیشتر دارند.
• نوع دارایی: نسبت P/B ممکن است بسته به نوع دارایی‌های شرکت تغییر کند. شرکت‌هایی که دارای دارایی‌های ناملموس مانند برند و مالکیت فکری هستند، ممکن است نسبت P/B بالاتری داشته باشند.
• عوامل اقتصادی: شرایط اقتصادی مثل رکود و رونق اقتصادی، نرخ بهره، تورم و نرخ ارز می‌توانند بر P/B شرکت‌ها تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، در شرایط رکود اقتصادی، بازدهی سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد که می‌تواند منجر به کاهش نسبت P/B شرکت‌ها شود.
• سیاست‌های شرکت: سیاست‌هایی مانند سیاست تقسیم سود و سیاست‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند بر نسبت P/B شرکت‌ها تأثیر بگذارند. برای مثال، شرکت‌هایی که دارای سیاست تقسیم سود قوی هستند، ممکن است دارای P/B بالاتری نسبت به شرکت‌هایی با سیاست تقسیم سود ضعیف باشند.

پکیج جامع آموزش بورس

stock exchange یا bourse، بورسی است که در آن کارگذاران سهام و معامله گران می توانند اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه و سایر ابزارهای مالی را خرید و فروش کنند. بورس به دو دسته طبقه بندی می شود: بورس کالا و بورس اوراق بهادار. در این پکیج جامع آموزش بورس ، بازار بورس و اصطلاحات آن معرفی شده و نحوه سرمایه گذاری ...

%70 تخفیف

5.000.000 تومان

1.500.000 تومان

بررسی و خرید دوره

۴. مزایا و معایب نسبت p/b در بورس چیست؟

مزایای استفاده از P/B

نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) یکی از شاخص‌های مهم در ارزیابی شرکت‌هاست و استفاده از آن دارای مزایای زیر است:

1. استفاده آسان: برای محاسبه این شاخص نیازی به داشتن اطلاعات پیچیده و تخصصی نیست و می‌توان از صورت‌های مالی عمومی شرکت‌ها استفاده کرد.
2. نمایندگی از ارزش دفتری شرکت: نسبت P/B نشان دهنده ارزش دفتری هر سهم شرکت است و در واقع نشان می‌دهد که سهم شرکت با چه ارزشی در بازار به فروش می‌رسد. این مورد می‌تواند به عنوان یکی از شاخص‌های مهم برای مقایسه ارزش شرکت‌های مختلف در یک صنعت خاص مورد استفاده قرار گیرد.
3. پایداری بیشتر: این شاخص، با توجه به اینکه از مقادیر دفتری استفاده می‌کند و نه به سود یا درآمد شرکت، به معنای این است که تحت تاثیر تغییرات گزارشگری مالی یا فصلی درآمد و سود قرار نمی‌گیرد. به عبارت دیگر، این شاخص از تغییرات چرخشی سود و سود هر سهم مستقل است و نشان دهنده پایداری بیشتری در ارزیابی شرکت‌هاست.
4. قابل استفاده در صنعت‌های مختلف: نسبت P/B به عنوان یکی از شاخص‌های ارزیابی شرکت‌ها، در صنعت‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و به دلیل استفاده از ارزش دفتری، می‌تواند در ارزیابی شرکت‌هایی با بزرگی و کوچکی متفاوت مؤثر باشد.
5. شفافیت بیشتر: در مقایسه با سایر نسبت‌های مالی، ارزش دفتری و قیمت پایانی سهم دو عامل شفاف هستند و محاسبه آن‌ها بسیار ساده است.

6. مزیت برای سرمایه‌گذاران ارزش‌گذاری: با توجه به اینکه سرمایه‌گذاران می‌توانند با استفاده از نسبت P/B ارزش شرکت‌های مختلف را بررسی کنند، این می‌تواند از بین گزینه‌های سرمایه‌گذاری متعدد کمک کند تا انتخاب بهتری را انجام دهند.

    

معایب استفاده از P/B

استفاده از نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) همچنان می‌تواند با برخی معایب همراه باشد. برخی از معایب این شاخص عبارتند از:

1. برخی شرکت‌ها به دلیل فعالیت در صنایع مختلف، ارزش دفتری و پایانی سهم متفاوتی دارند. در این صورت مقایسه‌ی مستقیم بین این شرکت‌ها با استفاده از P/B می‌تواند غیر دقیق و ناعادلانه باشد.
2. استفاده از ارزش دفتری، به تنهایی نمی‌تواند اطلاعات کافی در مورد عملکرد شرکت به صورت مالی در دسترس قرار دهد و بیانگر سرمایه گذاری‌های دیگر (نظیر سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، برنامه‌های بازاریابی و…) نمی‌باشد.
3. P/B قابلیت تحلیل برای شرکت‌هایی با دارایی های غیرملموس ندارد. به عنوان مثال، شرکت های تکنولوژی اطلاعاتی اغلب دارای دارایی های غیرملموس (مانند نرم افزار، برنامه ها و …) هستند که ارزش آنها در کتاب‌های حسابداری ممکن است ناچیز باشد، اما این دارایی های غیرملموس می توانند به عنوان دارایی های کلیدی در عملکرد شرکت نقش اساسی ایفا کنند. در نتیجه، استفاده از P/B برای ارزیابی شرکت هایی با دارایی های غیرملموس ممکن است غیر دقیق باشد.
4. عدم درک کامل از ارزش شرکت: نسبت P/B فقط به دفتر گزارش مالی و قیمت سهم توجه می کند و از عوامل دیگری مانند سودآوری، رشد درآمد و توانایی رقابت بازار صرف نظر می کند. بنابراین، این نسبت نمی تواند به تنهایی تصمیم گیری درباره سرمایه گذاری در یک شرکت را تضمین کند.
5. ناهمگونی بین صنایع: نسبت P/B برای صنایع مختلف و حتی شرکت های یکسانی در صنایع مختلف نیز متفاوت است. بنابراین، این نسبت فقط برای مقایسه شرکت هایی که در یک صنعت فعالیت می کنند مفید است و نمی تواند برای مقایسه شرکت هایی که در صنایع مختلف فعالیت می کنند، مورد استفاده قرار گیرد.

۵. نتیجه گیری

این مقاله در مورد مفهوم نسبت قیمت به ارزش دفتری هر سهم بحث کرده و روش استفاده از این نسبت را برای ارزیابی سهام شرکت‌ها توضیح داده است. همچنین به تحلیل نسبت قیمت به ارزش دفتری پرداخته و نحوه محاسبه نسبت قیمت به ارزش دفتری را بیان کرده است. نسبت P/B یکی از روش‌های مهم برای بررسی ارزش سهام شرکت‌هاست که بر اساس ارزش دفتری هر سهم و مقدار دارایی‌های شرکت به دست می‌آید. با استفاده از این نسبت، می‌توان به سادگی برای سهام شرکت‌ها ارزشی تعیین کرد.

همچنین در این مقاله به معایب استفاده از نسبت P/B‌ در بورس اشاره شده است، از جمله اینکه این نسبت تنها به عوامل مالی و دارایی‌های شرکت توجه می‌کند و عوامل دیگری مانند رشد و سودآوری را در نظر نمی‌گیرد. به علاوه، مقاله بر این نکته تاکید کرده است که استفاده از نسبت P بر B تنها به تحلیل و بررسی سهام شرکت‌ها کافی نیست و باید با استفاده از دیگر نسبت‌ها و اطلاعات مربوط به شرکت‌ها، به تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری در سهام آن‌ها بپردازیم.