شاخص بورس چیست؟ نحوه محاسبه شاخص کل بورس

بورس یک بازار است که در آن امکان خرید و فروش اوراق بهادار مانند سهام، اسناد خزانه، ارز و سایر اوراق قرضی وجود دارد. در این بازار، خریداران و فروشندگان به صورت مستقیم یا از طریق واسطه‌گران (مشاوران مالی، بانک‌ها و شرکت‌های بورسی) در معاملات مشغول به فعالیت می‌شوند. بورس معمولاً به عنوان محلی برای قراردادن تقاضا و عرضه در بازار سرمایه شناخته می‌شود و در آن قیمت اوراق بهادار بر اساس تقاضا و عرضه تعیین می‌شود.

شاخص بورس چیست؟ شاخص بورس یک معیار است که به منظور نمایش و پیگیری تغییرات قیمت و عملکرد بازار سهام و ارزش بازار به کار می‌رود. این شاخص‌ها معمولاً توسط شرکت‌های بورسی یا موسسات مربوطه تهیه و منتشر می‌شوند و بر اساس روش‌های مختلفی محاسبه می‌شوند. شاخص بازار بورس معمولاً به عنوان یک معیار کلی برای عملکرد بازار سهام استفاده می‌شود و نماینده تغییرات قیمت و ارزش سهام شرکت‌های مختلف در بازار است. با تحلیل شاخص بورس و بررسی آن، می‌توانیم روند عملکرد بازار سهام را در یک بازه زمانی خاص مشاهده کنیم و از طریق آن‌ها به نتیجه‌گیری درباره وضعیت بازار و عملکرد شرکت‌ها بپردازیم.

در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس ، نحوه محاسبه شاخص کل بورس یا شاخص کل tedpix، شاخص کل هم وزن بورس را بررسی کرده همچنین تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن در بورس را بیان میکنیم.

آموزش رایگان بورس

همین الان با وارد کردن اطلاعات خود در فرم، دوره آموزش بورس را به صورت رایگان دریافت نمایید.

رمز عبور موقت همان شماره موبایل خواهد بود

ثبت نام فوری و دریافت دوره رایگان

۱. شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس، عددی است که وضعیت کلی بازار سهام را نمایش می‌دهد و تغییرات قیمت سهام شرکت‌ها را در بازار نشان می‌دهد. در واقع، شاخص بورس به عنوان یک معیار مهم در ارزیابی عملکرد بازار سهام و نماینده روند رشد یا افت ارزش سهام استفاده می‌شود.

در بورس، به‌طور معمول، چندین شاخص بورس وجود دارد، هر کدام با روش و فرمول محاسبه مشخصی. این شاخص‌ها بر اساس معیارهای مختلفی مانند حجم معاملات، ارزش بازار، عملکرد سهام برتر و یا سهام‌های مشخص شرکت‌های بزرگ، تشکیل می‌شوند. هر شاخص بازار بورس به صورت مستقل و بر اساس قوانین مربوط به بازار سرمایه کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به عنوان مثال، در برخی کشورها، روش محاسبه شاخص بورس ممکن است بر اساس ارزش بازار کلیه شرکت‌های موجود در بورس باشد و وضعیت کلی بازار را نشان دهد. در موارد دیگر، روش محاسبه شاخص بورس ممکن است فقط بر اساس عملکرد یک گروه از سهام‌های مشخص یا صنعت خاص محاسبه شود.

شاخص بازار بورس، به عنوان معیار مهمی در بازار سهام، نقش حیاتی در این بازار دارد. تحلیل شاخص بورس، که توسط سرمایه‌گذاران، تحلیل‌گران مالی، و علاقمندان به بازار سرمایه انجام می‌شود، باعث می شود درک بهتر از وضعیت بازار، تشخیص الگوها و روندهای بازاری، و ارزیابی پتانسیل سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد. یکی از راه های تحلیل شاخص بورس استفاده از نمودار شاخص بورس است. نمودار شاخص بورس در سایت tsetmc.com قابل مشاهده است.

شاخص های بورس

در بازار سرمایه، سهامداران برای تصمیم‌گیری در مورد خرید و فروش سهام از معیارهای مختلفی استفاده می‌کنند. این معیارها شامل قیمت سهم، وضعیت مالی شرکت و بازدهی صنعت می‌شوند. هر یک از این معیارها دارای شاخص‌های خود هستند که به سهامداران کمک می‌کنند تا فرآیند تصمیم‌گیری بهتری داشته باشند. قیمت سهم به عنوان ویژگی برجسته‌ی سهم، بیشتر دیده می‌شود و شاخص‌های قیمتی و بررسی آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارند.

در بازار بورس، از شاخص‌های مختلفی استفاده می‌شود که در تحلیل و بررسی بازار و پیش‌بینی روندها مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر شاخص متغیر خاصی را شامل می‌شود و نمی‌توان نتایج حاصل از شاخص‌ها را نسبت به یکدیگر مقایسه کرد. بلکه باید هر شاخص را نسبت به خودش و در بازه زمانی مشخصی بررسی و تحلیل کرد.

شاخص قیمت

شاخص قیمت، یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس است که وضعیت عمومی قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار را نمایش می‌دهد. این شاخص بر اساس تغییرات قیمت سهام در طول زمان محاسبه می‌شود. به عبارتی دیگر، اگر شاخص قیمت بورس در یک سال ۲۰٪ رشد کند، به این معنی است که قیمت‌ها در بورس به طور متوسط در طول آن سال ۲۰٪ رشد کرده‌اند.

تفاوت اصلی شاخص قیمت با شاخص کل بورس در این است که در شاخص قیمت فقط قیمت سهام مورد محاسبه قرار می‌گیرد، در حالی که در شاخص کل بورس، علاوه بر قیمت سهام، سودهای پرداختی سالیانه شرکت‌ها نیز در نظر گرفته می‌شود. همچنین، وزن شرکت‌ها در محاسبه شاخص قیمت نیز اهمیت دارد، به این معنی که شرکت‌های بزرگتر و با سرمایه بیشتر تأثیر بیشتری بر روند شاخص قیمت دارند.

شاخص صنعت

این شاخص، عملکرد سهام یک صنعت خاص مانند خودروسازی، پتروشیمی، فلزات اساسی، مخابرات، ساختمان و… را نشان می‌دهند. برای مثال، در بورس آمریکا، شاخص S&P 500 که شاخص صنعتی معروفی است، عملکرد 500 شرکت بزرگ را در بخش‌های مختلف صنعتی نمایش می‌دهد. این شاخص‌ها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند تا وضعیت و روند رشد یا نزول در صنعت‌های مختلف را بررسی کنند.

شاخص واسطه‌گری مالی

یک شاخص است که عملکرد شرکت‌های واسطه‌گری مالی را نشان می‌دهد. این شاخص شامل شرکت‌هایی است که در حوزه مالی فعالیت می‌کنند، مانند هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها. این شاخص به عنوان یک معیار برای اندازه‌گیری عملکرد صنعت واسطه‌گری مالی و تغییرات آن در بازار استفاده می‌شود. با تحلیل و بررسی شاخص واسطه‌گری مالی، می‌توان وضعیت و روند رشد یا افت این صنعت را در بازه‌های زمانی مشخصی مشاهده کرد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

این شاخص شامل ۵۰ شرکت با بزرگترین ارزش بازاری در بورس است و عملکرد این شرکت‌ها را نمایش می‌دهد.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

تحلیل شاخص بورس ۳۰ شرکت بزرگ نشان می‌دهد که این شاخص تنها ۳۰ شرکت بزرگ با ارزش بازاری بالا را در بازار سرمایه در نظر می‌گیرد. این شرکت‌ها اغلب برای تعیین جهت و تغییرات شاخص کل و شاخص قیمت بورس تهران تأثیر قابل توجهی دارند. این شاخص نسبت به تعداد کلی شرکت‌های موجود در بازار بورس تهران کوچک است، اما به دلیل ارزش بازاری بالای شرکت‌های عضو، بیشترین وزن را در شاخص کل و شاخص قیمت دارد.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نقش مهمی در تحلیل عملکرد بازار سهام دارد. تغییرات قیمت سهام این شرکت‌ها به‌طور مستقیم تأثیر می‌گذارد و باعث تغییر در شاخص کل و شاخص قیمت می‌شود. به عنوان نمونه، اگر قیمت سهام این ۳۰ شرکت بزرگ افزایش یابد، شاخص کل و شاخص قیمت نیز افزایش خواهد یافت و برعکس.

بنابراین، توجه به تغییرات و عملکرد این ۳۰ شرکت بزرگ می‌تواند به سرمایه‌گذاران کمک کند تا روند بازار سرمایه را تحلیل کرده و تصمیم‌گیری‌های بهتری در خصوص سرمایه‌گذاری خود انجام دهند.

شاخص بازار اول و دوم

شاخص بازار اول معیاری است که عملکرد سهام شرکت‌های بزرگ و بازیگران اصلی در بازار سرمایه را نمایش می‌دهد. شاخص بازار دوم شامل شرکت‌های کوچکتر و کمتر معروف است که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

این شاخص، عملکرد سهام‌های قابل خرید و فروش در بازار اول بورس را نمایش می‌دهد.

سهامداران در بازار بورس را می‌توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد. گروه اول شامل سهامداران حقیقی است که به صورت فردی در بازار بورس فعالیت می‌کنند. این گروه از افراد حقیقی شامل سرمایه‌گذاران فردی، سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و سهامداران عمومی است. آنها به طور مستقیم سهام را خریداری و فروش می‌کنند و ارزش سهام‌های آنها به عنوان سهام شناور آزاد شناخته می‌شود.

گروه دوم سهامداران شرکت‌ها یا سازمان‌های حقوقی را شامل می‌شود که در بازار بورس به عنوان سهامداران فعال حضور دارند. این گروه از طریق سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها و خرید و فروش آنها به معامله می‌پردازند. معمولاً سرمایه وارد شده توسط این گروه از سهامداران بیشتر است و تعداد بیشتری از سهام شرکت‌ها به این گروه تعلق دارد. ارزش میانگین سهام این گروه به عنوان شاخص آزاد شناور شناخته می‌شود.

۲. شاخص کل بورس چیست؟

شاخص کل بورس، یکی از پرکاربردترین شاخص‌ها در بازار سهام است و در رسانه‌ها و اخبار به عنوان “شاخص بورس تهران” معروف است. این شاخص بیانگر وضعیت کلی بازار سهام و روند تغییرات قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.

در واقع، شاخص کل بورس نماینده‌ای از میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در این بازار است. به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل بورس نشان‌دهنده میزان بازدهی سهام در کل بازار است. برای مثال، اگر همهٔ سهام‌های بورس را با توزیع وزنی خریداری کنید، تغییرات شاخص کل نشان‌دهندهٔ بازدهی سرمایهٔ شما خواهد بود.

بنابراین، شاخص کل بورس علاوه بر نمایش تغییرات قیمت سهام، سود سالانه که توسط شرکت‌ها پرداخت می‌شود را نیز در نظر می‌گیرد. این شاخص درک و تحلیل وضعیت کلی بازار سهام و عملکرد سرمایه‌گذاری در طول زمان بسیار مفید است.

شاخص کل بورس، که به عنوان “شاخص قیمت و بازده نقدی” یا شاخص tedpix نیز شناخته می‌شود، در واقع نشان‌دهنده تغییرات کلی در قیمت و بازده نقدی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است. هنگام بررسی شاخص کل، نکته مهمی که باید در نظر گرفته شود این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد، نه عدد دقیق شاخص. به عنوان مثال، اگر شاخص کل بورس در طول یک سال از ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ رسیده باشد (با یک رشد ۵۰٪)، این نشان دهنده این موضوع است که  میانگین بازدهی سرمایه‌گذاری در بازار سهام در طول آن سال برابر با ۵۰٪ بوده است.

با توجه به فرمول محاسبه شاخص کل بورس یا شاخص tedpix می توان گفت که تأثیر شرکت‌های بزرگ‌تر (با سرمایه بیشتر) بر شاخص کل بیشتر است. این بدان معنی است که عملکرد شرکت‌های بزرگ‌تر در بازار سهام تأثیر بیشتری بر روند و نتایج شاخص کل خواهد داشت.

شاخص کل TEDPIX (تدپیکس) یکی از شاخص‌های مهم بورس اوراق بهادار تهران است که نشان‌دهنده وضعیت کلی بازار سهام ایران است. برای درک ساده‌تر این شاخص، فرض کنید شما تمام سهام شرکت‌های موجود در بورس تهران را با توجه به وزن آن‌ها در شاخص کل خریداری کرده‌اید. در این صورت، تغییرات شاخص کل TEDPIX نشان‌دهنده میزان بازدهی سبد سهام شما خواهد بود. به طور دقیق‌تر، شاخص tedpix تغییرات قیمت سهام شرکت‌ها و سودهای سالیانه‌ای که شرکت‌ها به سهامداران خود پرداخت می‌کنند را محاسبه می‌کند. با تحلیل و بررسی شاخص کل TEDPIX، می‌توانید از روند وضعیت بازار سهام ایران و عملکرد شرکت‌های موجود در این بازار استفاده کنید.

نحوه محاسبه شاخص کل بورس

نحوه محاسبه شاخص کل بورس در بورس تهران نسبتاً ساده است. این شاخص با تقسیم ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدأ و ضرب در 100 بدست می‌آید. ارزش جاری هر شرکت با ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت سهام آن محاسبه می‌شود، و ارزش جاری بازار نیز با جمع ارزش جاری تمام شرکت‌های پذیرفته شده به دست می‌آید.

بورس تهران در فروردین ماه ۱۳۶۹ شاخص کل خود را با نام شاخص کل قیمت (TEPIX) معرفی کرد. در آن زمان، شاخص کل تپیکس شامل ۵۲ شرکت پذیرفته شده در بورس بود. فرمول محاسبه شاخص کل بورس TEPIX به صورت زیر است:

شاخص کل قیمت (TEPIX) = (ارزش جاری بازار سهام در لحظه فعلی / ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدأ) × 100

با استفاده از فرمول محاسبه شاخص کل بورس TEPIX، تغییرات قیمت سهام شرکت‌ها و سودهای سالیانه که شرکت‌ها به سهامداران خود پرداخت می‌کنند، در محاسبه شاخص کل تپیکس مؤثر هستند. شاخص کل قیمت (TEPIX) به عنوان یک نشانگر از وضعیت کلی بازار سهام ایران و عملکرد شرکت‌ها در بازار بورس استفاده می‌شود.

درمورد تحلیل شاخص کل بورس بر اساس فرمول محاسبه شاخص کل تپیکس می توان گفت، وزن هر شرکت بر اساس ارزش جاری بازار سهام آن شرکت در نظر گرفته می‌شود. بنابراین، شرکت‌های بزرگتر با ارزش جاری بیشتر وزن بیشتری در محاسبه شاخص کل دارند، در حالی که شرکت‌های کوچکتر با ارزش جاری کمتر وزن کمتری دارند. این باعث می‌شود که حرکت قیمتی شرکت‌های بزرگتر تأثیر بیشتری در شاخص کل داشته باشد نسبت به شرکت‌های کوچکتر.

بنابراین، اگر صنعتی که عمدتاً از شرکت‌های کوچک تشکیل شده است، برای یک هفته تغییرات قیمتی مهمی را نشان دهد، اما شاخص کل تغییر جدی نداشته باشد، این ممکن است به دلیل وزن کمتر شرکت‌های کوچک در محاسبه شاخص کل باشد. به همین ترتیب، تنها یک روز معامله شدن نمادهای بزرگ می‌تواند تأثیر جدی بر شاخص کل داشته باشد، زیرا وزن بالای شرکت‌های بزرگ در محاسبه شاخص کل باعث تأثیر قابل ملاحظه‌تر آنها در تغییرات شاخص می‌شود. همچنین، بسته بودن نمادهای بزرگ می‌تواند باعث عدم حرکت‌های جدی در شاخص کل شود زیرا تغییرات قیمت آنها در طول آن بازه زمانی در نظر گرفته نمی‌شود.

پکیج جامع آموزش بورس

stock exchange یا bourse، بورسی است که در آن کارگذاران سهام و معامله گران می توانند اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه و سایر ابزارهای مالی را خرید و فروش کنند. بورس به دو دسته طبقه بندی می شود: بورس کالا و بورس اوراق بهادار. در این پکیج جامع آموزش بورس ، بازار بورس و اصطلاحات آن معرفی شده و نحوه سرمایه گذاری ...

%70 تخفیف

5.000.000 تومان

1.500.000 تومان

بررسی و خرید دوره

۵. نتیجه گیری

بازار بورس و شاخص‌های مختلف آن واقعیتی است که سرمایه‌گذاران و فعالان بازار بورس از طریق آن‌ها اطلاعات مهمی درباره وضعیت بازار و روند تغییرات سهام‌ها به دست می‌آورند. بر اساس این اطلاعات، آن‌ها می‌توانند تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را انجام دهند.

شاخص بورس در واقع یک ابزار است که به منظور ارزیابی و قیاس وضعیت بازار و عملکرد سهام‌ها استفاده می‌شود. با مقایسه شاخص‌های مختلف، افراد می‌توانند از وضعیت کلی بازار، تغییرات روند قیمت‌ها، عملکرد صنایع مختلف و تأثیر شرکت‌های بزرگ بر بازار مطلع شوند.

معمولاً در بازار بورس، تعداد زیادی شاخص وجود دارد که هر کدام نشان‌دهنده جنبه‌های خاصی از بازار هستند. برخی از شاخص‌ها شامل شاخص کل بورس (که نشان‌دهنده وضعیت کلی بازار است)، شاخص‌های صنعتی (که عملکرد صنایع مختلف را نشان می‌دهند)، شاخص‌های قیمت و میانگین قیمت (که تغییرات قیمت‌ها را نشان می‌دهند) و شاخص‌های سرمایه‌گذاری اختصاصی (که نشان‌دهنده روند سهام شرکت‌های خاصی است) هستند. با بررسی و مقایسه این شاخص‌ها، سرمایه‌گذاران می‌توانند نقاط قوت و ضعف بازار را تشخیص داده و به تصمیم‌گیری منطقی درباره سرمایه‌گذاری خود بپردازند.

در این مقاله بررسی کردیم شاخص بورس به چه معناست؟ و روش محاسبه شاخص بورس چگونه است؟ همچنین مفهوم شاخص کل هم وزن بورس و تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن در بورس را بیان کردیم.