بورس مسکن یا املاک چیست؟
تاریخ انتشار : اردیبهشت ۲۱, ۱۴۰۲ تاریخ به روز رسانی : دی ۲۴, ۱۴۰۲ نویسنده : زهرا غلامحسینی زمان مورد نیاز مطالعه : 13 دقیقه تعداد بازدید : 198 بازدیدبورس مسکن یا املاک چیست؟ یک پلتفرم معاملاتی برای خرید و فروش زمین، آپارتمان، ملک و مستغلات در کلیه دستههای مربوط به املاک و مستغلات است. بورس مسکن دارای دو بخش متفاوت است، بخش اول عرضه املاک و داراییهای شرکتهای دولتی است که بر اساس قوانین رفع موانع تولید ایجاد شده و شرکتهای دولتی موظف به فروش داراییهای مازاد خود هستند، به عنوان مثال بانکها موظف به فروش داراییهای غیر مولد خود هستند.
بحث اصلی در بورس مسکن یا املاک، صندوقهای زمین و ساختمان است. ماهیت این صندوقها تأمین مالی و جذب نقدینگی به منظور ساخت و ساز است. این طرح از همکاری بین وزارت راه و شهرسازی و سازمان بورس برخوردار است. با فروش سهام، نقدینگی مورد نیاز برای پروژههای ساختمانی تأمین مالی میشود.
طبق صحبتهای شنیده شده، واحد فروش در بورس مسکن به صورت متری است و هر سهم معادل یک متر مربع خواهد بود. برای تضمین اطمینان خریداران، بورس کالا تضامین را از طرفین دریافت کرده تا خریداران با خیال راحت میتوانند اقدام به خرید کنند.
آموزش رایگان بورس
همین الان با وارد کردن اطلاعات خود در فرم، دوره آموزش بورس را به صورت رایگان دریافت نمایید.
۱-بورس املاک و مسکن چیست؟
احتمالاً با راهاندازی بورس مسکن در قالب قرارداد آتی، میتوانید سهام یک واحد مسکونی را در بازار بورس کالا خرید و فروش کنید. از جمله دیگر امکاناتی که در این بورس مسکن وجود دارد، این است که شما میتوانید با قیمت روز، یک ساختمان را که در آینده ساخته خواهد شد، خریداری کنید. به این صورت، شما میتوانید از تورم بسیار شدیدی که این روزها در کشور وجود دارد و بر روی قیمت مسکن تأثیر گذاشته، تا حدودی در امان باشید.
اگر شما میخواهید خانه بخرید و نگران افزایش قیمتها هستید، این امکان وجود دارد که تمام سهمهای یک واحد مسکونی را که در بازار آتی بورس کالا عرضه میشود، به صورت یکجا خریداری کنید و پس از ساخت آن واحد ساختمانی را در اختیار داشته باشید. در این طرح، با خرید چند سهم، میتوانید چند متری از یک واحد مسکونی را به دست آورید. به این ترتیب، برای خرید یک واحد مسکونی ۱۰۰ متری، نیاز به پرداخت میلیارد ها تومان نخواهید داشت و با خرید تک سهمها، در بلندمدت مالک آن خانه خواهید شد.
در کشورمان، با تجربه نرخ تورم بسیار بالا، ابزار بورس مسکن میتواند برای خانهداری مردم مفید باشد. ذخیره پول در بلندمدت به دلیل نارونق بودن ارزش پول، ارزشآفرینی نخواهد داشت. علاوه بر این، موانعی برای خرید خانه از طریق نظام پسانداز وجود دارد. از طرف دیگر، قراردادهای آتی در بخش ساخت مسکن، که شامل کالاهای اساسی و پایه موردنیاز ساختوساز هستند، به خریدار کمک میکند تا ریسک افزایش قیمت مصالح ساختمانی را کاهش دهد. این موضوع میتواند به افزایش قیمت مسکن و اشتغال در بخش ساختوساز کمک کند.
بورس مسکن میتواند به عنوان یک مرجع در بازار تهاتر و تأمین مالی عمل کند و به پیمانکاران ساختمانی این امکان را بدهد که فقط به کار خودشان، یعنی ساخت و ساز، بپردازند و تأمین مالی را به بورس کالا واگذار کنند. با این روش، سازندگان بزرگ ساختمان میتوانند سرمایه موردنیاز را از مرجع تأمین اعتبار دریافت کنند و شرکتهای سرمایهگذاری میتوانند از طریق انتشار اوراق و جذب سرمایه از مردم، مبلغ فوق را تأمین کنند.
از دیگر امکاناتی که بورس مسکن میتواند در اختیار بازار قرار دهد، تهاتر مصالح ساختمانی با واحد ساخته شده است. در این روش، بورس کالا سبدی از مصالح اساسی مانند آهن، سیمان، سفال و … را در ازای واحدی که پیمانکار با استفاده از این مصالح تولید میکند، به وی ارائه میدهد. این روش هم به خانهدار شدن کمک میکند و هم به رقابتیتر و نزولیتر شدن قیمتها در بازار کمک میکند. همچنین، افزایش تولید و عرضه مصالح ساختمانی میتواند باعث رشد بخش ساختوساز و افزایش اشتغال شود.
۲-رویکرد مثبت به بورس مسکن
بورس مسکن با فراهم کردن یک بستر جدید، رقابتی و با بهره گیری از ابزارهای نوین، به عنوان یک منبع تامین مالی برای فعالیت های مسکن کشور معرفی شده است و از این جهت، شروع فعالیت آن مورد تحسین قرار می گیرد. اضافه به این، با ورود بورس مسکن به بازار، یک کلاس دارایی جدید به سایر کلاس های موجود در بورس اضافه می شود که این موضوع باعث افزایش تنوع فرصت های سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران خواهد شد.
۳-عدم شفافیت بازار مسکن
در حال حاضر، برای تعیین قیمت مسکن، آمارهای منتشر شده توسط مرکز آمار به عنوان دادههای رسمی و ساماندهی شده استفاده میشوند. با این حال، این آمارها گذشتهنگر هستند و در عمل به عنوان مبنای تعیین قیمت به کار نمیروند. به علاوه، بازار مسکن به دلیل عدم سازماندهی نظارت دقیقی بر قیمتگذاری ندارد و به ابزارهای جدی برای این منظور نیازمند است.
با توجه به این وضعیت، به نظر میرسد که بورس مسکن میتواند بستری شفاف و مناسب برای تعیین قیمت مسکن فراهم کند، البته برای این کار لازم است که علاوه بر روشهای شفافیتی چون بورس، نظارتی دقیق نیز بر قیمتگذاری صورت گیرد.
۴-فروش املاک مازاد
همچنین، وجود یک بستر مناسب جهت ارائه داراییهای املاک به صورت کلاسهای دارایی در بورس، میتواند باعث افزایش تعامل بین این دو موضوع شود و فرصتی برای فروش املاک مازاد شرکتهای دولتی را به همراه داشته باشد.
۵-تامین مالی در حوزه ساخت و ساز چرا لازم است؟
با گران شدن قیمت زمین و هزینهی تمام شدهی هر مترمربع ساخت و ساز در چند سال اخیر، سرمایهی مورد نیاز برای این کار افزایش یافته است. این افزایش سرمایه، به دنبال افزایش نیاز به ابزارهای تامین مالی در این زمینه بوده است.
۶-اوراق سلف بورس کالا
یکی از جوانب مهم در زمینه ساخت و ساز، نیاز به تامین مالی است که با بالا رفتن قیمت زمین و هر متر مربع بهای تمام شده، در چند سال اخیر افزایش یافته است. در این زمینه، ابزار تامین مالی مثل فروش اوراق سلف موازی در بورس کالا، می تواند به عنوان یک گزینه مفید واقع شود. این ابزار در سال های گذشته در حوزه های مختلفی مانند صنایع معدنی و پتروشیمی، به عنوان منبع تامین مالی شرکت ها عمل کرده است.
در این راستا، انبوه سازان به عنوان ارائه دهنده این سبک اوراق سلف، نقش مهمی در تامین مالی پروژه های ساختمانی دارند. به این صورت که پیمانکاران ساختمانی از طریق یک مرجع مجاز به دریافت سرمایه مورد نیاز برای پروژه خود می باشند و شرکت های سرمایه گذاری با صدور اوراق سلف و جذب سرمایه از عموم مردم، مبالغ لازم را تامین می کنند.
فروش اوراق سلف موازی به معنی اقدام به پیش خرید این دارایی است که در کشوری مانند ایران با نرخ بالای تورم، به عنوان یک گزینه جدی برای سرمایه گذاری و تامین مالی پروژه های ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد.
۷-پتانسیل های دیگر بورس کالا
به نظر میرسد که اگر بورس کالا به عنوان بستر اصلی این امر در نظر گرفته شود، امکاناتی مانند بازار تهاتری مصالح، صندوق و فروش متری و… را نیز میتوان در آن طرح و اجرا کرد. این مصالح که شامل آهن، سیمان، آجر و غیره هستند، مهم و کاربردی هستند و پیمانکاران با استفاده از آنها تولید میکنند. در حال حاضر، در بازار مسکن هر واحد سرمایهگذاری رقم بالایی دارد. اگر امکان خرید و فروش متری مسکن در بورس فراهم شود، عملاً فرصت سرمایهگذاری برای افرادی که پیش از این توانایی خرید یک واحد مسکونی کامل را نداشتند، فراهم میشود که گام بسیار مهمی است.
در حال حاضر، برای ورود به بازار مسکن، باید بالای ۲۴ میلیون تومان به طور متوسط هزینه کرد. اگر متوسط متراژ را ۵۰ در نظر بگیریم، یک واحد ۵۰ متری حداقل یک میلیارد و دویست میلیون تومان هزینه دارد. بنابراین، اگر فردی توانایی پرداخت این هزینه را نداشته باشد، عملاً نمیتواند در این بازار سرمایهگذاری کند. این در حالی است که حداقل میزان سرمایهگذاری در بورس ۵۰۰ هزار تومان است.
طبق گفته برخی مسئولین، با راهاندازی بورس مسکن، شرکتهای آب، گاز، آب و فاضلاب هم میتوانند اوراقی را منتشر و حق انشعاب را پیشفروش کنند و از این مسیر تامین مالی انجام و پروژه زیرساختی خود و همچنین توسعه ها را انجام دهند.
ضمنا شنیده می شود که مسئولین در صدد هستند تا از طریق ارتباط داراییها با یکدیگر، امکان وثیقه گذاری در رابطه با حوزه مسکن را فراهم کنند، بسیاری از مردم از طریق سهام عدالت دارنده دارایی با ارزشی هستند و علاقهای به فروش سهام در اختیار خود ندارند اما عملا میتوانند از گذاشتن دارایی خود به عنوان وثیقه در بخش مسکن استفاده کنند.
۸- مزایای بورس املاک چیست؟
وقتی مردم برای خرید یا اجاره خانه به مشاوران املاک مراجعه میکنند، اغلب قیمت را از آنها پرسیده و عددی بدون توضیح دریافت میکنند. اما با شنیدن زمزمههای دولت برای راهاندازی بورس املاک و مستغلات، امیدواریم راه حلهایی برای این مشکلات ارائه شود.
بورس کالا با داشتن ویژگی شفافیت در قیمتها، یکی از ویژگیهای بارز آن است که به خصوص در پروژههای بزرگ میتواند به کار گرفته شود. با توجه به شفافیت قیمتها در این بورس، پیشنهاد آن برای کشف نرخ املاک بهترین تصمیم است. در این بورس، فرآیند معاملات به صورت شفاف انجام میشود و عرضهکننده و خریدار در یک نظام شفاف به قیمتی منطقی خواهند رسید.
بورس کالا با شفافیت قیمتها در امور املاک و مستغلات، دو تأثیر اساسی دارد: اولاً، سرمایهگذاری در این حوزه را تقویت میکند؛ و دوماً، شرایط خرید منصفانه و قابل قبولی را برای خریداران ایجاد میکند. با این بود، بورس کالا قابلیتهای مناسبی برای ارتقای این بازار، تأمین سرمایه و جذب سرمایهگذاران را فراهم میکند.
شکلگیری این بورس میتواند مشکلاتی را مانند کمبود پیمانکاران و شرکتهای بزرگ در این صنعت و همچنین ساخت و سازهای بیکیفیت و گران را با ویژگیهایی مانند شفافیت در قیمتگذاری و تخصصیتر شدن کارشناسان برطرف کند. بخش مسکن بعد از صنعت نفت، بزرگترین بخش اقتصادی کشور است و قابلیتهای بسیاری برای ساماندهی و جذب فعالان اقتصادی دارد. بنابراین، راهاندازی بورس املاک و مستغلات در راستای توسعه این بخش مهم اقتصادی، ضروری به نظر میرسد.
۹-چرا بورس املاک مهم است؟
به طور متوسط، برای خرید یک مسکن یا ملک در تهران، باید بیش از 24 میلیون تومان هر متر زمین را پرداخت کنید. این به معنی این است که خرید یک واحد 50 متری حداقل 1.2 میلیارد تومان هزینه دارد. اکثر افراد نمی توانند این مبلغ را پرداخت کنند. با این حال، سرمایه گذاری حداقل در بورس 500 هزار تومان است. با توجه به این وضعیت و رشد بیرویه و بدون اصولی قیمت مسکن در چند سال اخیر، پیشنهاداتی ارائه شده است تا این رشد بیرویه متوقف شود، از جمله راهاندازی بورس املاک و مستغلات.
در تیرماه ۱۳۹۹، وزیر اقتصاد در نشستی با فعالان بازار سرمایه، اعلام کرد که بورس املاک و مستغلات در حال آماده سازی است و بسیاری از سازمانها مانند بنیاد مستضعفان، بنیاد شهید، ستاد فرمان امام، تأمین اجتماعی و دانشگاه آزاد آماده هستند تا املاک خود را در این بورس قرار دهند.
۱۰-توجیه وجود بورس مسکن
راهاندازی بورس مسکن، فرصتی جدید برای بهبود وضعیت مسکن در کشور است. در این بورس، شرکتهای گاز، آب و فاضلاب هم میتوانند اوراقی را منتشر کنند و حق انشعاب را پیشفروش کنند تا منابع مالی پروژههای زیرساختی خود را تامین کنند.
اما مزایای بورس مسکن به همین جا ختم نمیشود. با راهاندازی بورس مسکن، یک کلاس دارایی جدید به سایر داراییهای قابل معامله در بورس اضافه خواهد شد و فرصتهای سرمایهگذاری و کسب درآمد جدیدی در اختیار علاقهمندان قرار خواهد گرفت. همچنین، با شروع فعالیت بورس مسکن، قیمت زمینها، آپارتمانها و خانههای خریدوفروش شده، شفافیت بیشتری خواهند داشت و تامین مالی پروژههای ساخت و ساز نیز راحتتر انجام خواهد شد.
باید به یاد داشت که با استفاده از بورس مسکن، میتوان اوراق سلف مسکن را نیز ارائه کرد. این اوراق در واقع نوعی پیشفروش مسکن هستند که افراد میتوانند با خرید آنها هم سرمایهی مورد نیاز برای ساخت و ساز انبوهسازان را تامین کنند و هم خودشان صاحب خانه شوند.
۱۱-ویژگیهای بازار بورس املاک
- با توجه به اینکه مسکن دومین بخش بزرگ سرمایه در کشور است، سرمایه اولیه مورد نیاز برای راهاندازی بورس مسکن بسیار بالاست و به تخمینات حدود ۵ هزار میلیارد تومان میرسد.
- برای تامین سرمایه در این بورس، ۵۰ درصد سهام از طریق پذیرهنویسی در اختیار عموم مردم قرار میگیرد و ۲۵ درصد از سهام در اختیار موسسات و نهادهای دولتی قرار میگیرد و بقیه سهم در اختیار شرکتهای بخش خصوصی قرار میگیرد.
- هیئت موسسان در مرحله اول به دنبال جذب فعالان صنعت مورد نظر هستند و پس از احداث و جذب سرمایهگذار، اعضای هیئت موسسه تعیین خواهند شد.
- در بورس مسکن، به جز زمین، آپارتمان نیز معامله خواهد شد.\
- بورس املاک، بهعنوان یکی از مراکز مهم تجارت و سرمایهگذاری، در ایران نقش مهمی در تأمین سرمایه برای پروژههای مسکن و ساختمانی دارد. در این بورس، معاملات مربوط به اموال غیرمنقولی (مانند خودرو و ظروف) در تالار فرعی صورت میگیرد، درحالی که معاملات مربوط به املاک و مستغلات در تالار املاک انجام میشود و از طریق حراج یکجا انجام میشود.
- فروش املاک مازاد شرکتهای دولتی نیز در این بورس انجام میشود. با افزایش قیمت زمین، سرمایه موردنیاز برای ساخت و ساز نیز افزایش یافته است و این سرمایه از طریق معاملات بورس املاک تأمین میشود.
- همچنین، راهکارهایی برای گذاشتن وثیقه در رابطه با حوزه مسکن ارائه شده است. برای مثال، افرادی که دارای سهام عدالت هستند و علاقهای به فروش سهام خود ندارند، میتوانند این دارایی را به عنوان وثیقه در بخش مسکن استفاده کنند.
- فروش اوراق سلف موازی نیز بهعنوان یک ابزار برای تأمین منابع مالی شرکتها مورد استفاده قرار گرفته است. شرکتهای مختلف در حوزههای معدنی و پتروشیمی و غیره اقدام به فروش این اوراق کردهاند و در بورس املاک نیز این طرح جاری است. در این بورس، انبوهسازان بهعنوان عرضهکننده نقش مهمی در جریان داشتن اوراق سلف دارند. پیمانکاران ساختمانی نیز میتوانند از طریق انتشار اوراق و جذب سرمایه از مردم، مبلغ مورد نیاز خود را دریافت کنند و اوراق را به مشتریان عرضه کنند.
- به گفته مقامهای مسئول، راهاندازی بورس مسکن یا املاک قابلیت ارائه اوراق به صورت حق انشعاب توسط شرکتهای گاز، آب و فاضلاب را نیز فراهم میکند تا بتوانند به این روش منابع مالی مورد نیاز برای پروژههای زیرساختی خود را تامین کنند.
۱۲-نتیجه گیری
بورس کالا در پی تأسیس بورس مسکن یا املاک به عنوان پنجمین بورس کشور است، که هدف آن تأمین مالی برای معاملات داراییهای مبتنی بر املاک و مستغلات است. این بورس همچنین در بخش فیزیکی، آپارتمانها را نیز در بر خواهد گرفت و قصد دارد صندوقهای سرمایهگذاری زمین و ساختمان را نیز راهاندازی کند. مغایرت این بورس با بورس املاک و مستغلات در این است که تنها هدف آن فروش داراییهای مازاد بخش دولتی نیست.
راهاندازی بورس املاک و مستغلات برای رفع موانع تولید در راستای قانون مذکور انجام میشود. طبق این قانون، شرکتهای دولتی تا پایان سال جاری فرصت دارند که املاک و داراییهای خود را به فروش برسانند و در غیر این صورت با مالیاتهای سنگینی مواجه خواهند شد. اگرچه شروع عرضه مسکن در بازار فیزیکی بورس کالا به هدف واگذاری اموال مازاد بخشهای دولتی و عمومی انجام میشود، اما با توجه به قابلیتهای بورس کالا در طراحی ابزارهای مالی جدید، میتواند با ارائه اوراق سلف موازی استاندارد، در جذب سرمایه برای این بازار موثر باشد.
دیدگاه کاربران
بدون دیدگاه