سهام بورسی چیست و انواع سهام کدامند؟
تاریخ انتشار : اردیبهشت ۱۳, ۱۴۰۲ تاریخ به روز رسانی : دی ۲۴, ۱۴۰۲ نویسنده : زهرا غلامحسینی زمان مورد نیاز مطالعه : 9 دقیقه تعداد بازدید : 195 بازدید۱.سهام بورسی چیست؟
سهام یا Stock به‌طور کلی به برگه بهاداری گفته می‌شود که تصدیقی برای مالکیت دارنده آن بر سهم مشخصی از شرکت سهامی خاص یا سهامی عام، درآمدها و دارایی‌های آن است.
برای فهم بهتر این مفهوم، فرض کنید سرمایه شرکتی را به ۱۰۰۰ قسمت مساوی تقسیم کرده‌ایم. در این صورت، شرکت دارای ۱۰۰۰ سهم است و اگر یکی از سهامداران مالک ۲۰ سهم باشد، ۲ درصد از سهام شرکت به وی تعلق می‌گیرد. در این مفهوم، سهام به مجموعه‌ای از برگه‌های بهادار یا چند سهم گفته می‌شود.
لازم به ذکر است که سهام یک شرکت سهامی عام می‌تواند به‌راحتی در بورس معامله شود و مالک آن ثابت نباشد. این در حالی است که سهام شرکت سهامی خاص همان‌طور که از نام آن پیدا است، به عده‌ای خاص تعلق دارد. سهامداران هردو شرکت با خرید سهام در پروژه‌ها و سود و زیان شرکت (به نسبت میزان سهم خود از شرکت) شریک خواهند بود.
در گذشته، اوراق بهادار یا برگه‌های سهام برای معامله و اثبات مالکیت تعداد مشخصی از سهام شرکت استفاده می‌شد. در این برگه‌ها مشخصاتی مانند نام شرکت، نام و مشخصات دارنده برگه، شماره ثبت و مبلغ اسمی ذکر می‌شد. بر اساس قوانین بازار بورس ایران، امروزه تمام برگه‌های سهام با مبلغ اسمی ۱۰۰۰ ریال ثبت می‌شوند. بنابراین، اگر یک شرکت فرضی دارای ۱۰۰۰ سهم باشد، ارزش سرمایه شرکت یک‌میلیون ریال خواهد بود.
۲.ورقه سهم چیست؟
ورقه سهم یک سند قابل معامله است که به خریداران سهام یک شرکت ارائه می شود و نشان دهنده مالکیت آنها بر مقدار خاصی از سهام است. این سند شامل اطلاعاتی از جمله نام شرکت، شماره ثبت شرکت، نام و مشخصات صاحب سهام و مبلغ اسمی سهام خریداری شده است و دارای ارزش قابل توجهی است.
آموزش رایگان بورس
همین الان با وارد کردن اطلاعات خود در فرم، دوره آموزش بورس را به صورت رایگان دریافت نمایید.
۳.انواع سهام ازنظرشکل
سهام‌ها را می‌توان از جهات مختلفی دسته‌بندی کرد، شامل: شکل، حقوق دارنده سهام و ماهیت آورنده. سهام‌های بانام و بی‌نام به دو دسته تقسیم می‌شوند. در سهام بانام، مشخصات شناسایی دارنده سهام آورده می‌شود، در حالی که در سهام بی‌نام، هویت سهامدار پنهان می‌ماند یا به دلایل مالیاتی این نوع سهام انتخاب می‌شوند. بهتر است با ویژگی‌های هر یک از انواع سهام آشنا شده و با توجه به نیاز خود، استفاده مناسبی از آنها را داشته باشید:
سهام با نام
در سهام بانام، نام دارنده اصلی در مشخصات اوراق بهادار آمده و نقل‌وانتقال و معامله آن تنها با معاوضه امکان‌پذیر است. این نوع سهام معمولاً به دلیل تمایل شرکت به شناختن شرکا و سهامداران شرکت منتشر می‌شوند و نام دارنده سهام در دفتر ثبت سهام نیز نوشته و ثبت می‌شود. در صورت عدم صدور اوراق سهام، همچنان خریدوفروش آنها امکان‌پذیر است، که این مسئله کاملاً متفاوت با سهام بی‌نام است.
باید توجه داشت که فروش و خرید اوراق سهام بانام تنها توسط مالک سهام قابل انجام است و دیگران اجازه ندارند به نمایندگی از مالک سهام این کار را انجام دهند. این مسئله موجب می‌شود در صورت مفقود شدن، احتمال سوءاستفاده از سهام بانام به‌حداقل برسد. همچنین در صورت نابودی سند سهام، نام مالک سهام در دفتر ثبت سهام باقی می‌ماند و حقوق و مزایای مربوط به آن محفوظ می‌شود. البته سهام بانام می‌تواند محدودیت‌هایی مانند الزام مراجعه طرفین معامله به دفتر ثبت سهام برای نقل‌وانتقال مالکیت سهام نیز برای دارنده ایجاد کند.
سهام بی نام
سهام بی‌نام و بانام دارای اعتبار یکسانی هستند و تنها تفاوت آنها، درج شدن نام دارنده سهام در انواع سهم بانام است. در این صورت، هویت دارنده از شرکت پنهان می‌ماند و مشخصاتی از سهامدار در دفتر ثبت سهام آورده نمی‌شود. این امر می‌تواند مزایا و معایبی را نیز به همراه داشته باشد.
خریدوفروش این اوراق بسیار راحت بوده و نیازی به نقل‌وانتقال مالکیت آنها نیست. این ویژگی برای شرکت‌های عضو بورس نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
بی‌نام بودن اوراق همچنین می‌تواند به ضرر دارنده سهام باشد. در صورت مفقود شدن اوراق، اثبات مالکیت شخص اصلی بسیار دشوار است و هرکسی می‌تواند از آن سوءاستفاده کند. همچنین دارنده سهام بی‌نام نمی‌تواند از مدیران شرکت باشد. سهام مدیران از نوع سهام وثیقه است و باید حتماً نام آنها در اوراق درج شود. از جهت دیگر، پرداخت مبلغ سهام بی‌نام برای صدور گواهینامه موقت یا اوراق سهام الزامی است.
۴.انواع سهام ازنظر حقوق دارنده سهام
سهام‌ها بر اساس حقوق دارنده آنها به دو نوع عادی و ممتاز تقسیم می‌شوند.
سهام عادی
سهام عادی بدون سررسید و به‌صورت بانام یا بی‌نام منتشر می‌شوند و دارنده آنها، حق خریدوفروش سهام را دارا می‌باشد. سهامداران این نوع سهم در سود و زیان و فعالیت‌های شرکت سهیم خواهند بود و حق شرکت در رأی‌گیری و جلسات سالیانه و انتخاب هیئت‌مدیره را دارند. دارندگان سهام عادی دارای حق تقدم در خرید سهام جدید هستند. این نوع سهام در بازار بورس و اوراق بهادار با قدرت نقد شوندگی بالایی روبرو هستند و مسئولیت محدودی دارند، به این معنی که مسئولیت آنها در حد ارزش سهام آن‌هاست و در صورت عدم توانایی شرکت در بازپرداخت دیون، دارندگان سهام عادی می‌توانند اموال خود را در این باره از خطر نجات دهند.
سهام ممتاز
سهام ممتاز یکی از ابزارهای مالی بورس است که به شرکت‌ها کمک می‌کند سرمایه خود را افزایش دهند. ویژگی‌های سهام ممتاز شامل برخی ویژگی‌های سهام عادی و اوراق قرضه است و به همین دلیل به عنوان اوراق بهادار ترکیبی نیز شناخته می‌شود.
سهام ممتاز به دارنده حق مالکیت بخشی از شرکت می‌دهد و ممکن است به صورت بانام یا با نام دار باشد. این نوع سهام در دو حالت منتشر می‌شود؛ ابتدا، اگر شرکت قصد افزایش سرمایه دارد و خریداری برای سهام پیدا نمی‌شود، اوراق سهام ممتاز منتشر می‌شوند.
در دیگر حالت، شرکت ممکن است قصد سهیم کردن یک کارشناس یا صاحب‌نظر در شرکت را داشته باشد و این اشخاص امتیازات ویژه‌ای برای خود دریافت می‌کنند. آنها در مجمع عمومی، حق رأی دو برابری نسبت به سهامداران عادی دارند و سود آنها پیش از سهامداران عادی پرداخت می‌شود. همچنین، در صورت انحلال شرکت و تسویه بدهی، دارندگان سهام ممتاز حقوق خود را قبل از سهام عادی دریافت می‌کنند.
ویژگی‌های سهام عادی
- دارندگان اوراق بهادار این نوع در تمامی جلسات مجامع شامل جلسات عمومی عادی و فوق العاده حق رای دارند و می توانند از هر سهمی یک حق رای بهره‌مند شوند. در این جلسات، اشخاص حقیقی یا حقوقی که درصدی از سهام بیشتر از یک درصد یا سهامداران عمده هستند، به دلیل داشتن تعداد سهام بیشتر، برای اعمال نظرات خود از قدرت بیشتری برخوردارند.
-
یکی از مزایای بورس اوراق بهادار، قابلیت بالای نقدشوندگی سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در این بازار است. در مقایسه با سهام شرکت‌هایی که در بازار حضور ندارند، سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار به‌راحتی معامله می‌شوند. به علاوه، در صورتی‌که مالک سهام بخواهد از سهم خود خارج شود و سهام خود را به فروش برساند، به دلیل وجود بازار رسمی بورس اوراق بهادار، به‌راحتی می‌تواند سهام خود را به متقاضیان عرضه کند.
- دارندگان سهام عادی حق استفاده از سود نقدی تصویب شده در مجامع عمومی عادی شرکت را دارند. برای این منظور، شرکت‌های سهامی پس از پایان سال مالی خود معمولاً مجمع عمومی عادی صاحبان سهام را برگزار می‌کنند. در این مجامع، در صورت تصویب، به ازای هر سهم درصدی از سود هر سهم محقق شده بین سهامداران تقسیم می‌شود و دارندگان سهام عادی از سود نقدی مذکور بهره‌مند می‌شوند.
-
امکان به‌دست آوردن بازدهی بالا: با توجه به تحلیل‌های مختلف، سرمایه‌گذاران می‌توانند در بورس اوراق بهادار به سرمایه‌گذاری بپردازند و در طی یک سال، عموماً بازدهی بیشتر از سود سپرده بانکی را به دست آورند.
-
محدودیت مسئولیت: سهامداران شرکت های سهامی در قبال بدهی هایی که شرکت به آن ها پرداخت می کند مسئولیت محدود دارند. به این معنا که در صورت عدم توانایی شرکت در بازپرداخت بدهی ها، دارایی های شخصی سرمایه گذاران در خطر نیست و مسئولیت آن ها تنها به میزان سرمایه سهامداری آن ها محدود می شود.
زمانی که شرکت تصمیم به افزایش سرمایه خود از طریق جذب آورده نقدی می‌گیرد، در این امر اولویت به سهامدارانی تعلق می‌گیرد که در مجمع شرکت شرکت کرده‌اند و در زمان برگزاری مجمع فوق‌العاده افزایش سرمایه سهامدار شرکت بوده‌اند. این امر به آنان این امکان را می‌دهد که درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کنند.
ویژگی های سهام ممتاز
سهامداران ممتاز برخی امتیازات ویژه دارند که عبارتند از:
- اختصاص درصدی مشخص از سود به سهامداران ممتاز
- در صورت عدم تولید سود، بدهی شرکت به سهامداران ممتاز برای مقدار مشخصی از سهام‌های آنها
- اختصاص سود بیشتر به سهامداران ممتاز نسبت به سایر سهامداران
- پرداخت مبلغ اضافی به سهامداران ممتاز به عنوان سود اضافی به‌جای سود معمولی
- اعطای حق تقدم برای خرید سهام به سهامداران ممتاز در صورتی که شرکت تصمیم به صدور سهام جدید گرفت.
- تقدم در خرید سهام جدید به سهامداران ممتاز نسبت به سایر سهامداران.
امتیازات غیر مالی :
- اعطای حق رای اضافی به سهامداران ممتاز در مواردی که برای تصمیم‌گیری به رأی سهامداران نیاز است.
- اعطای حق تصمیم‌گیری در مسائل مشخص به سهامداران ممتاز.
- اعطای حق عضویت انحصاری در هیات مدیره به سهامداران ممتاز.
پکیج جامع آموزش بورس
stock exchange یا bourse، بورسی است که در آن کارگذاران سهام و معامله گران می توانند اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه و سایر ابزارهای مالی را خرید و فروش کنند. بورس به دو دسته طبقه بندی می شود: بورس کالا و بورس اوراق بهادار. در این پکیج جامع آموزش بورس ، بازار بورس و اصطلاحات آن معرفی شده و نحوه سرمایه گذاری ...
۵.انواع سهم ازنظر ماهیت آورنده
سهام نقدی به ابزار مالی گفته می‌شود که ارزش آن به صورت نقدی به شرکت پرداخت می‌شود و در صورتی که قسمتی از آن به شکل نقدی و قسمتی دیگر به صورت تعهد پرداخت شود، آن را سهام نقدی می‌نامند.
اما سهامی که مبلغ آنها به شکل آورده‌های غیر نقدی مانند ملک، خودرو، لوازم اداری و… پرداخت می‌شود، سهام غیر نقدی نامیده می‌شود. ارزش این آورده‌ها نیاز به ارزش‌گذاری دقیق و تقویم توسط کارشناس رسمی وزارت دادگستری دارند و گزارش این ارزش‌گذاری به مجمع عمومی مؤسس منتقل می‌شود.
در صورتی که مجمع عمومی بر پذیرش این آورده‌ها تصمیم نگیرد، کسری ارزش آورده باید به صورت نقدی یا با جایگزین کردن آورده‌های غیر نقدی دیگر تأمین شود. این تأمین باید در حد فاصل ۲ مجمع که معمولاً یک ماه است، انجام بپذیرد؛ در غیر این صورت، تعهدات مرتبط با سهام خریداری‌شده باطل‌شده و جایگزین برای سهامدار آورده می‌شود.
با وجود اینکه مجمع عمومی در شرکت‌های سهامی خاص تشکیل نمی‌شود، اما قبول کردن آورده‌های غیر نقدی با ارزشی بیشتر از ارزیابی کارشناس امکان‌پذیر نخواهد بود. بنابراین، تعیین ارزش و ارزیابی آورده غیر نقدی توسط کارشناس رسمی از جمله الزامات در هر دو شرکت سهامی عام و خاص به شمار می‌آید.
۶.نتیجه گیری
برای ورود به بازار سرمایه، دانستن این اصطلاحات و برخی دیگر از نکات و همچنین درک تفاوت های آن ها خالی از لطف نمی باشد؛ چراکه دانستن و درک جزییات مربوط به انواع سهام شرکت های بورسی هم دانش شما را افزایش می دهد و هم به شما در انتخاب بهترین سهام برای سرمایه گذاری کمک می کند.
دیدگاه کاربران
بدون دیدگاه