تازه گرایی چیست و چگونه به سرمایه گذارن بورس ضرر می‌رساند؟
تاریخ انتشار : اردیبهشت ۲۱, ۱۴۰۲ تاریخ به روز رسانی : دی ۲۴, ۱۴۰۲ نویسنده : زهرا غلامحسینی زمان مورد نیاز مطالعه : 9 دقیقه تعداد بازدید : 178 بازدیدتازه گرایی چیست ؟ تازه‌گرایی یا Recency Bias به عاملی گفته می‌شود که موجب می‌شود افراد بیشتر به رویدادها، مشاهدات و اطلاعات اخیر تمرکز کنند و آنها را به یاد بیاورند. این تمرکز بیشتر به خاطر شدت تأثیر و یا حس زندگی‌نما واقعه است که در گذشته تجربه نشده و یا به شکل یک شوک به شمار می‌رود.
برای مثال، فرض کنید در حال رفتن در یک خیابان هستید که ۲۰ ماشین در آن پارک شده است؛ ۱۰ ماشین قرمز و ۱۰ ماشین آبی. ماشین‌های قرمز در ابتدای خیابان به شکل فشرده‌تری و ماشین‌های آبی در انتهای خیابان به شکل فشرده‌تری پارک شده‌اند. اگر از شما بپرسند کدام رنگ ماشین‌ها بیشتر است، با احتمال زیاد به دلیل تازگی و حضور نزدیک در ذهن شما، پاسخ شما ماشین‌های آبی‌رنگ خواهد بود.
این مفهوم را می‌توان به سرمایه‌گذاری نیز اعمال کرد. به عنوان مثال، در بورس کشور خودمان، در سال ۱۳۹۲، رشد چشمگیری را تجربه کرد و بسیاری از صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری که در گذشته عملکرد مناسبی نداشتند، در آن سال جزو صندوق‌های برتر شناخته شدند. در این حالت، سرمایه‌گذاران جدید، هنگام انتخاب صندوق‌ها، عملکرد کوتاه‌مدت‌شان را مد نظر قرار دادند، که می‌توان آن را به عامل تازه‌گرایی نسبت داد. به این معنا که تصمیم‌گیری آنها براساس عملکرد چرا که برای تصمیم‌گیری، آنها فقط به عملکرد اخیر صندوق‌ها توجه کردند و نادیده گرفتند که عملکرد گذشته صندوق و مدیریت آن نیز مهم است.
آموزش رایگان بورس
همین الان با وارد کردن اطلاعات خود در فرم، دوره آموزش بورس را به صورت رایگان دریافت نمایید.
۱-دست داغ، نمونه‌ای از تازه گرایی
یکی از مثال‌های سوگیری، پدیده دست داغ است. در این حالت، فرد مغرور به نتایج چندین بار موفق در یک کار، باور دارد که در آینده نیز موفق خواهد بود. به عنوان مثال، یک بازیکن که دو دست از یک بازی را برنده شده است، فکر می‌کند که بخت در پیشرفت اوست و می‌تواند بیشتر از این نیز برنده شود. این نوع فکر در بازار مالی نیز رخ می‌دهد، زیرا سرمایه‌گذاران به وسوسه می‌اندازند که در صندوق‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که مدیرانشان تازه عملکرد خوبی داشته‌اند. با این حال، در واقع، مدیران پورتفولیوهایی که یک برد طولانی غیرمعمول داشته‌اند، در بسیاری از موارد در آینده به عملکرد ضعیف‌تری نسبت به همتایان خود دست خواهند داد.
۲-چهار حالت تازه‌گرایی در بازار بورس
- تازه‌گرایی در بازار سرمایه موجب می‌شود که سرمایه‌گذاران بر اساس الگوهایی که تنها بر پایه نمونه‌های کوچکی از داده‌های تاریخی ساخته شده‌اند، تصمیمات خود را بگیرند. این سرمایه‌گذاران ممکن است بدون این که بدانند در زمانی که قیمت سهم به اوج خود می‌رسد، آن را خریداری کنند. به دلیل این مشکل، سرمایه‌گذاران معمولا در زمان نامناسب اقدام به سرمایه‌گذاری در طبقه‌های مختلف دارایی می‌کنند و به همین دلیل، متحمل زیان می‌شوند.
- تمرکز تنها بر تازه گرایی موجب می‌شود که سرمایه‌گذاران به ارزش بنیادی دارایی‌ها توجه نکرده و به جای آن، فقط به عملکرد اخیر و افزایش قیمت‌ها توجه کنند. زمانی که بازدهی به اوج خود می‌رسد و آمار عملکرد اخیر جذاب به نظر می‌رسد، امید به کسب سود به وجود می‌آید. اما تمرکز تنها بر قیمت سهم و نادیده گرفتن ارزش واقعی آن، در صورت بازگشت قیمت سهام به سطح متعادل، سرمایه‌گذاران را به خطر می‌اندازد.
- سوگیری تازه گرایی باعث می‌شود سرمایه‌گذاران به گفته‌هایی مانند “این بار متفاوت است” گوش فرا دهند. مثلا در سال ۱۳۹۲، منافع اخیر باعث شد که حافظه کوتاه مدت برخی از سرمایه‌گذاران به گونه‌ای تحت تأثیر قرار بگیرد که حقایق تاریخی مربوط به ارزش‌گذاری عقلانی و حباب‌های قیمتی را کاملا نادیده بگیرند.
- سوگیری تازه گرایی باعث می‌شود سرمایه‌گذاران فراموش کنند که تخصیص صحیح دارایی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، از اهمیت تخصیص مناسب دارایی‌ها آگاهی دارند و در هر زمان لازم، پرتفوی یا سبد دارایی‌های خود را دوباره تنظیم می‌کنند. اما سوگیری تازه گرایی ممکن است باعث شود که سرمایه‌گذاران، تمرکز خود را بر روی یک طبقه خاص از دارایی‌ها قرار دهند و به اهمیت تخصیص صحیح دارایی‌ها، توجه نکنند. در نتیجه، تخصیص مناسب دارایی‌ها به عنوان یکی از عوامل مهم در رسیدن به موفقیت بلندمدت در سرمایه‌گذاری، بسیار حیاتی است.
۳-آیا شما هم درست پیش بینی می‌کنید؟
فرض کنید فهرست زیر را به شما داده‌اند. لطفا آن را یک بار به ترتیب بخوانید.
۱- خیار ۲- کباب ۳- موز۴- سیب ۵- انگور ۶- ابگوشت ۷- پرتقال ۸- ماکارانی ۹- کتلت ۱۰- برنج
حالا بدون نگاه کردن به لیست بالا پاسخ دهید تعداد اسم‌های غذا بیشتر است یا میوه؟
پاسخ:
احتمالاً فرایند توضیح داده شده در بالا به نظر شما نشان می‌دهد که تعداد اسامی غذاها در این فهرست بیشتر از میوه ها است. اما در واقع، تعداد اسامی غذاها و میوه ها در این فهرست برابر است. اسامی غذاها در انتهای فهرست قرار دارند و به همین دلیل، افرادی که تازه وارد این فهرست می‌شوند، ممکن است تصور کنند که تعداد غذاها بیشتر از میوه هاست.
در بازار بورس ایران، یکی دیگر از مثال‌های تازه‌گرایی، انتشار خبر افزایش ۱۷ درصدی نرخ سیمان در اردیبهشت ۱۳۹۴ است. در حقیقت، پیش از این اتفاق، سهام این صنعت به دلیل مشکلات فروش، صادرات، فزونی عرضه‌ها و سایر مشکلات، به شرایط منفی و بازدهی پایین دچار بودند. اما با انتشار درخواست افزایش نرخ، تمامی این مشکلات به طور غیر منتظره‌ای فراموش شدند و توجه بازار به افزایش نرخ سیمان جلب شد. در این موقعیت، بازدهی صنعت سیمان به شکل کوتاه‌مدت (۲-۳ روز) با رشد ۱۰-۱۲ درصدی مواجه شد، اما پس از آن، باز هم به افت پیشین بازگشت. این مثال، به دلیل اینکه سرمایه‌گذاران به خبرهای اخیر نسبت به اطلاعات گذشته بیشتر توجه داشتند، می‌تواند به عنوان یک مثال از تازه‌گرایی در بازار بورس برشمرده شود.
۴-تاریخ در بازار بورس سهام تکرار نمی‌شود!
“چشم‌پوشی”، یکی از مهم‌ترین جوانب مدیریت سرمایه در معاملات، به‌وفور در پدیده سوگیری تازه‌گرایی مشاهده می‌شود. این پدیده ممکن است باعث شود که سهام یا صنایع خاصی بیشتر مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرند. اما سرمایه‌گذارانی که به درستی پرتفوی خود را مدیریت نکنند، احتمالاً با خرید و تخصیص ناپایدار سرمایه به این سهام، ریسک پرتفوی خود را به‌شدت بالا خواهند برد.
پدیده سوگیری تازه‌گرایی در سطوح بالاتر معامله‌گری نیز قابل مشاهده است. در این سطح، معامله‌گران با توجه به سودآوری و عملکرد اخیر خود در بازارهای سرمایه، برای ورود به معامله بعدی، با ریسک یا میزان سرمایه متفاوت، اقدام به خرید می‌کنند.
به عنوان مثال، اگر فردی در ۳ معامله اخیر خود با سود خارج شده باشد، ممکن است در معامله بعدی خود ریسک بیشتری بپذیرد یا با سرمایه بیشتری وارد معامله شود. اما اگر در ۳ معامله اخیر خود با زیان خارج شده باشد، ممکن است به دلیل ترس و عدم اعتماد به‌نفس، موقعیت مناسبی را از دست دهد یا با سرمایه کمتری وارد معامله شود. در هر دو حالت، با تخطی از مدیریت پرتفوی، ریسک سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد. در واقع، ترغیب یا بازدارندگی از این پدیده، که به عنوان “اثر مثبت و منفی تعصب شتابزدگی” نیز شناخته می‌شود، می‌تواند در هر دو حالت، منجر به زیان و یا کاهش سود شما می‌شوند.
پکیج جامع آموزش بورس
stock exchange یا bourse، بورسی است که در آن کارگذاران سهام و معامله گران می توانند اوراق بهادار مانند سهام، اوراق قرضه و سایر ابزارهای مالی را خرید و فروش کنند. بورس به دو دسته طبقه بندی می شود: بورس کالا و بورس اوراق بهادار. در این پکیج جامع آموزش بورس ، بازار بورس و اصطلاحات آن معرفی شده و نحوه سرمایه گذاری ...
۵-روش های مقابله با سوگیری تازه گرایی و یا پیشگیری از آن
- داشتن برنامه معاملاتی (trading plan) یکی از عوامل جلوگیری از سوگیری تازه گرایی
بازار و تحلیل سهام را نمی‌توان به صورت ذهنی یا دیداری انجام داد. به عبارت دیگر، برای برنامه‌ریزی معاملات خود، باید پارامترهای محاسبه شده را در یک برنامه کتبی ثبت کنید. این پارامترها شامل تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال و رفتارشناسی سهام در یک زمان مشخص می‌شوند. این پارامترها باید به صورت کتبی ثبت شوند تا در هنگام بررسی و اعمال به معاملات، بتوانید به آنها اعتماد کنید و از آنها پیروی کنید. این کار موجب افزایش دقت و کاهش احتمال خطا می‌شود.
- بررسی عملکرد معامله گری (نرخ معامله درست)
برای معامله گران، بهتر است تمامی پارامترهای معامله‌ی خود را به صورت کتبی ثبت کنند، که شامل “قیمت سهم، زمان، میزان سرمایه و دلیل خرید و فروش” باشد. سپس با برنامه معاملاتی خود مطابقت داده و درستی یا نادرستی معاملات خود را بررسی کنند. این کار به شما کمک می‌کند تا تحلیلگری و معامله گری خود را پایش کنید و نتایج به‌روز رسانی شده و اصلاحات در تحلیلگری و استراتژی معامله‌گری را اعمال کنید. همچنین با این روش، می‌توانید اشتباهات معامله‌گری خود را پیدا کنید و آنها را برطرف کنید.
- خودشناسی
سومین گام برای کاهش تعصب شتاب زده، شناخت خود است. بعضی افراد بیشتر تحت تأثیر احساسات نسبت به دیگران هستند. اگر شما مستعد تصمیم گیری های عاطفی هستید، یا در روزهایی سه بار سود آور یا سه بار باخت داشته اید، یا معاملات روزانه (نوسان گیری) را انجام می دهید، باید بدانید که معامله کردن در شرایط تحت تأثیر احساسات، سودآور نیست. اگر توانایی کنترل احساسات خود را داشته باشید، می توانید در واقع یک معامله گر خوب باشید. این کار تنها با مطالعه کتاب های مفید در این زمینه و اعمال توصیه های بزرگان بورس، مانند آقای مارک داگلاس، قابل انجام است.
بخاطر داشته باشید که مغز انسان بسیار سخت توانایی کامل شدن از تعصب شتاب‌زده را ندارد، اما با کنترل بیشتر احساسات می‌توان اثرات آن را کاهش داد. بنابراین، انجام مراحل فوق برای به حداقل رساندن اثرات منفی ایجادشده توسط “تعصب شتاب‌زده” بسیار مهم است.
- نرخ سودآوری
در این مرحله، باید به عنوان یک معامله گر، خودتان را به عنوان یک شرکت بزرگ که در آن سرمایه گذاری می‌کنید، در نظر بگیرید. به این معنی که باید پس از هر معامله، سودآوری خود را ارزیابی کنید. این رویه، به شدت در کاهش اثرات منفی تعصب شتاب‌زده به شما کمک خواهد کرد و همچنین بررسی سودآوری، پایه‌ای برای مدیریت سرمایه شما خواهد بود. در واقع، افزایش یا کاهش سرمایه کل شما در هر بازار، باید تابعی از سودآوری شما در آن بازار باشد.
۶-نتیجه گیری
احساساتی مانند ترس، طمع و شتابزدگی را نمی‌توان به طور کامل از بین برد، اما می‌توانیم آنها را کنترل کنیم. برای این کار باید به ذهن خودمان اجازه دهیم تصمیم‌هایی که مبتنی بر خرید و فروش سهام و پیدا کردن سهام مناسب هستند، را با ارزیابی دقیق انجام دهیم. در حقیقت، ذهن ناخودآگاه ما به ما کمک می‌کند تا تصمیمات را اتخاذ کنیم، اما با تقویت آن، می‌توانیم به طور مستقیم به عملکرد خودمان در بازار مالی کمک کنیم.
برای موفقیت در بازار بورس و سایر بازارهای مالی، باید به صورت مداوم عملکرد خود را پایش کرده و وقایع را به دقت ثبت کرده و از اشتباهات درس بگیریم. به این ترتیب، می‌توانیم از تجربیات قبلی خود بهره بگیریم و در آینده با اطمینان و موفقیت بیشتری به بازار مالی نزدیک شویم.
دیدگاه کاربران
بدون دیدگاه