مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال و انواع آن
تاریخ انتشار : اردیبهشت ۱۹, ۱۴۰۲ تاریخ به روز رسانی : دی ۲۴, ۱۴۰۲ نویسنده : ریحانه مسافر زمان مورد نیاز مطالعه : 15 دقیقه تعداد بازدید : 319 بازدیدهمگرایی و واگرایی در تحلیل تکنیکال از مفاهیمی هستند که به صورت گسترده مورد استفاده قرار میگیرند. در واقع همگرایی و واگرایی در تحلیل تکنیکال از ابزارهایی هستند که توسط معاملهگران برای پیشبینی رفتار بازار استفاده میشوند. همگرایی به معنی تطابق بین روند قیمت و یک شاخص فنی مانند میانگین متحرک است، در حالی که واگرایی به معنی عدم تطابق بین این دو است. بررسی همگرایی و واگرایی در تحلیل تکنیکال میتواند به تشخیص نقاط ورود و خروج از بازار و همچنین تعیین تغییرات قیمتی کمک کند. واگرایی در بورس و سایر بازارهای مالی به عنوان یکی از الگوهای تحلیل تکنیکال، مهمترین موضوعاتی است که توسط تریدرها و معاملهگران در بازار سرمایه مورد توجه قرار میگیرد. این الگو بر اساس ایدهی همگرایی و واگرایی بین قیمت و شاخصهای فنی محاسبه میشود.
در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که همگرایی و واگرایی divergence چیست؟ و انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال کدام اند؟ همچنین بهترین اندیکاتور تشخیص واگرایی را معرفی میکنیم.
آموزش رایگان بورس
همین الان با وارد کردن اطلاعات خود در فرم، دوره آموزش بورس را به صورت رایگان دریافت نمایید.
۱. منظور از واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟
در تحلیل تکنیکال، واگرایی (Divergence) به معنای تفاوت بین حرکت قیمت یک دارایی و حرکت یک شاخص فنی مانند نوسانساز و یا اندیکاتور است. به طور دقیقتر، مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال به وضعیتی اشاره دارد که حرکت قیمت یک دارایی با حرکت یک شاخص فنی در جهات متفاوتی است و این تفاوت به دلیل تحلیل شاخص فنی بیان شده است. به عبارت دیگر، واگرایی زمانی رخ میدهد که شاخص فنی و قیمت دارایی در جهات متفاوتی حرکت میکنند و این نشان میدهد که تغییرات در حرکت قیمت دارایی قابلیت ادامه دارد و یا در معکوس شدن روند حرکت قیمت دارایی دخیل خواهد بود. واگرایی یکی از مهمترین ابزارهای تحلیلی در تحلیل تکنیکال به شمار میرود و معمولا برای تشخیص روند قیمت و تغییرات آن در بازارهای مالی استفاده میشود.
به بیانی ساده تر، واگرایی (Divergence) در تحلیل تکنیکال به وقوع میپیوندد زمانی که قیمت یک دارایی دیجیتال (مانند سهام) و اندیکاتور مرتبط با آن، در جهت مخالف یکدیگر در حرکت قرار دارند. این مفهوم، نشانگر ضعف یک روند است و در این شرایط، قیمت به نقطه پایانی خود میرسد و تمایل دارد که روند خود را تغییر دهد.
واگرایی چه اطلاعاتی را در اختیار ما قرار میدهد؟
در تحلیل تکنیکال، واگرایی یا دایورجنس، نوعی الگویی است که با توجه به تفاوت بین رفتار قیمت و نمایندهی آن در اندیکاتور تکنیکال، احتمال روند برعکس قیمت را نشان میدهد. به طور کلی واگرایی، تحلیل رابطه بین رفتار قیمت و نمایندهی آن در اندیکاتور تکنیکال است که به صورت مثبت و منفی در دو حالت متفاوت رخ میدهد. در واگرایی مثبت، قیمت در حال سقوط و نماینده در حال صعود است و در واگرایی منفی، قیمت در حال صعود و نماینده در حال سقوط است. واگرایی همچنین میتواند اطلاعاتی در مورد قدرت و شتاب حرکت قیمت در آینده نیز ارائه کند.
محدودیت های استفاده از واگرایی
در استفاده از واگرایی در بورس به عنوان یک ابزار تحلیلی، باید به محدودیتهای آن نیز توجه کرد. این محدودیتها شامل استفاده تنها از واگرایی به عنوان ابزار تائید روند بازگشتی نبوده و باید از ترکیبی از اندیکاتورها و تکنیکهای تحلیلی برای اطمینان از درستی این روند استفاده کرد.
همچنین، باید در نظر داشت که وجود واگرایی به معنی بازگشت قطعی قیمت نیست و ممکن است مدتی طولانی طول بکشد. بنابراین، صرفا بر اساس واگرایی به تنهایی، معامله انجام دادن ممکن است با خطراتی همراه باشد.
در نهایت، برای کنترل ریسک و اطمینان از درستی تحلیلها، باید از ترکیبی از روشهای تحلیلی و ابزارهای کنترل ریسک در معاملات استفاده کرد.
همگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟
در مقابل واگرایی، همگرایی به همجهت بودن حرکت قیمت با اندیکاتور اشاره دارد. به عبارت دیگر، زمانی که قیمت در حال صعود است و اندیکاتور نیز صعودی است، همگرایی ایجاد میشود. همگرایی تنها برای صعود قیمت نیست و در زمان نزول قیمت نیز اتفاق میافتد. به عنوان مثال، هنگامی که قیمت و اندیکاتور به طور همزمان به سمت پایین حرکت میکنند، همگرایی رخ میدهد. واگرایی و همگرایی در تحلیل تکنیکال، اطلاعات مفیدی برای تحلیل تکنیکال فراهم میکند و در تصمیمگیری برای ورود و خروج از بازار میتوان از آن استفاده کرد.
برای تشخیص واگرایی میتوان از دو روش استفاده کرد:
- استفاده از دو نمودار قیمتی با کورولیشنهای مثبت و منفی
- استفاده از اندیکاتور
کورولیشن (Correlation) چیست؟
کورولیشن به ارتباط حرکتی بین دو دارایی یا دو متغیر مختلف در بازارهای مالی اشاره دارد. در این رابطه، دو نوع کورولیشن وجود دارد؛ کورولیشن مثبت و منفی. کورولیشن مثبت رابطه مستقیم بین دو دارایی را نشان میدهد، به عبارت دیگر، افزایش یکی از داراییها باعث افزایش دیگری میشود. از سوی دیگر، کورولیشن منفی نشان دهنده رابطه معکوس یا حتی عدم وجود رابطه بین دو دارایی است، به این معنی که افزایش یک دارایی باعث کاهش دیگری میشود یا هیچ تأثیری بر روی آن ندارد.
ضریب همبستگی یاکرولیشن، قدرت تخمین ارتباط کندلی بین دو رمزارز را بیان میکند. همبستگی یا کرولیشن مثبت رمزارزها به این معناست که تمایل دارند با یکدیگر حرکت کنند. در همبستگی یا کرولیشن منفی، معکوس یکدیگر حرکت میکنند.
حال که با مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال آشنا شده و دریافتیم واگرایی به چه معناست؟ ، در بخش بعد بهترین اندیکاتور تشخیص واگرایی را معرفی کرده و همچنین انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال را بررسی میکنیم.
۲. بهترین اندیکاتور تشخیص واگرایی divergence چیست؟
برای تشخیص واگرایی در تحلیل تکنیکال از اندیکاتورهای مختلفی استفاده میشود. اما برخی از این اندیکاتورها پرکاربردتر و محبوبتر هستند. دو نمونه از این اندیکاتورها RSI و MACD هستند که سالهاست که بهطور ویژه در تحلیل تکنیکال و تشخیص واگرایی مورد توجه تریدرها قرار گرفتهاند.
اندیکاتور RSI
اندیکاتور Relative Strength Index (RSI) یکی از مهمترین اندیکاتورهای مومنتوم قیمت در بازار سرمایه است. این اندیکاتور با استفاده از نرخ تغییرات قیمتها، نشان میدهد که قیمت چقدر قدرت دارد. خط RSI بین محدوده ۰ تا ۱۰۰ متغیر است و میتوان از آن برای تعیین نقاط ورود و خروج از بازار استفاده کرد. به دلیل سادگی استفاده از این اندیکاتور، بسیاری از معاملهگران با آن آشنا هستند.
در اندیکاتور RSI، محدوده ۳۰ تا ۷۰ بسیار حائز اهمیت است و بهصورت رنگی نشان داده میشود. وقتی که RSI از سطح ۷۰ عبور میکند، به آن “اشباع خرید” گفته میشود، یعنی قیمت به شدت افزایش یافته است و ممکن است برای یک روند معکوس یا کاهشی آماده شود. در مقابل، وقتی که قیمت از محدوده ۳۰ خارج میشود، گفته میشود که قیمت وارد “اشباع فروش” شده است و برای خرید ارزشمند است.
اندیکاتور MACD
اندیکاتور (MACD) Moving Average Convergence Divergence از همگرایی و واگرایی دو میانگین متحرک ۱۲ و ۲۶ روزه تشکیل شده است. زمانی که میانگین ۱۲ روزه در اندیکاتور MACD میانگین ۲۶ روزه را به سمت بالا قطع کند، یک سیگنال خرید صادر میشود. همچنین زمانی که میانگین متحرک ۱۲ روزه میانگین ۲۶ روزه را به سمت پایین قطع کند، یک سیگنال فروش به وجود میآید. این اندیکاتور همچنین دارای خطی است که به نام “سیگنال لاین” شناخته میشود و میانگین حساب شده از سیگنال خرید و فروش به مدت ۹ روز است.
۳. انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال
در بازار معاملاتی، دو نوع واگرایی وجود دارد که به واگرایی مثبت و منفی معروف هستند. واگرایی مثبت در تحلیل تکنیکال نشان میدهد که قیمت یک دارایی ممکن است در آینده افزایش پیدا کند، در حالی که واگرایی منفی به این معنی است که قیمت دارایی ممکن است در آینده کاهش یابد.
در حالت کلی در تحلیل تکنیکال سه نوع واگرایی وجود دارد:
- واگرایی معمولی (Regular Divergence)
- واگرایی مخفی (Hidden Divergence)
- واگرایی زمانی (Time Divergence)
۱- واگرایی معمولی در تحلیل تکنیکال یا (RD) Regular Divergence
واگرایی معمولی در تحلیل تکنیکال در دسته سیگنال های بازگشتی است و معمولا در انتهای روند رخ میدهد. در واگرایی معمولی انتظار تغییر جهت روند را داریم. این واگرایی دو نوع است: واگرایی معمولی مثبت و واگرایی معمولی منفی.
واگرایی معمولی مثبت (+RD)
واگرایی معمولی مثبت (+RD) در نمودار دارایی به شکل قلهای بالاتر از قله قبلی و در اندیکاتور متناظر با آن، قلهای پایینتر از قله قبلی است. به عبارت دیگر، در نمودار، خطی که قلههای مذکور را بهیکدیگر متصل میکند، بهصورت صعودی است، اما بر روی اندیکاتور بهصورت نزولی است. واگرایی معمولی مثبت نشاندهنده قدرت خریداران و ضعف قدرت فروشندگان است و پس از شناسایی آن در نمودار، انتظار رشد قیمت داریم.
واگرایی معمولی منفی (-RD)
واگرایی معمولی منفی عکس واگرایی معمولی مثبت است به این صورت که این واگرایی در انتهای یک روند صعودی رخ میدهد. در این حالت، روند نمودار قیمتی به یک قله جدید با ارتفاعی بیشتر از قله قبلی میرسد، اما اندیکاتور نمیتواند این قله جدید را تأیید کند و بهجای آن، یک قله پایینتر از قله قبلی را نشان میدهد. این نوع واگرایی به نشانه تضعیف قدرت خریداران و قدرت فروشندگان قوی میباشد و با احتمال بالایی میتواند به نزول بازار منجر شود. پس از شناسایی واگرایی منفی، انتظار میرود که قیمت بازار کاهش یابد.
۲- واگرایی مخفی در تحلیل تکنیکال یا (HD) Hidden Divergence
واگرایی مخفی در تحلیل تکنیکال در دسته سیگنال های ادامه دهنده روند است و زمانی اتفاق میافتد که دارایی در حال اصلاح قیمتی است و این واگرایی به ادامه اصلاح قیمتی اشاره میکند. برخلاف واگرایی معمولی، در روند نزولی با قلهها و در روند صعودی با درهها شناسایی میشود. واگرایی مخفی به دو دسته تقسیم میشود: واگرایی مخفی مثبت و واگرایی مخفی منفی.
واگرایی مخفی مثبت (+HD)
واگرایی مخفی مثبت در تحلیل تکنیکال در انتهای یک روند صعودی و بین دو کف قیمتی شکل میگیرد. این نوع واگرایی در اندیکاتور باعث شکل گیری کف اول بالاتر از کف دوم میشود، در حالی که در نمودار قیمت کف اول پایینتر از کف دوم قرار میگیرد. به طور کلی، این حالت نشانگر افزایش قدرت خریداران و کاهش قدرت فروشندگان و رشد قیمت سهم است. دایورجنس مخفی مثبت در کانال صعودی و در انتهای یک روند اصلاحی شکل میگیرد.
واگرایی مخفی منفی (-HD)
واگرایی مخفی منفی به طور کلی در تحلیل تکنیکال در انتهای یک روند نزولی و بین دو سقف قیمتی ایجاد میشود. به این معنی که در اندیکاتور، سقف اول پایینتر از سقف دوم قرار دارد، اما در نمودار قیمت، سقف اول بالاتر از سقف دوم قرار دارد. وقوع این حالت نشاندهنده افزایش قدرت فروشندگان و کاهش قدرت خریداران و همچنین کاهش قیمت سهم است.
تفاوت واگرایی معمولی و مخفی در تحلیل تکنیکال
در تحلیل تکنیکال، واگرایی به عنوان یک شاخص مهم برای پیشبینی روند بازارها مورد استفاده قرار میگیرد. در واگرایی معمولی، تعداد کندلهای روند اصلاحی جدید از تعداد کندلهای روند اصلاحی قبلی بیشتر است. این نوع واگرایی در ترند صعودی به نشانهی ضعف و در ترند نزولی به نشانهی قدرت خریداران است.
در مقابل، در واگرایی مخفی در تحلیل تکنیکال، تعداد کندلهای روند اصلاحی جدید کمتر از تعداد کندلهای روند اصلاحی قبلی است. این نوع واگرایی به عنوان نشانهای از قدرت خریداران در ترند صعودی و ضعف در ترند نزولی تفسیر میشود.
بزرگترین تفاوت واگرایی معمولی و مخفی در اعتبار آنها است. واگرایی معمولی معمولاً از اعتبار بیشتری برخوردار است، زیرا پدیدهای قابل مشاهده و آشکار است. در حالی که واگرایی مخفی معمولاً بسیار ناشناخته و پنهان است و برای شناسایی آن نیاز به تجربه و مهارت بیشتری داریم.
به هر حال، نحوه استفاده از این دو نوع واگرایی بسیار مهم است و برای آنها باید دقت و تجربه لازم را داشته باشیم.
۳- واگرایی زمانی در تحلیل تکنیکال یا (TD) Time Divergence
واگرایی زمانی در تحلیل تکنیکال با استفاده از فیبوناچی زمانی بررسی میشود. این نوع واگرایی زمانی شکل میگیرد که بین قیمت و زمان تضاد وجود داشته باشد. معمولاً در طول یک روند اصلاحی به وجود میآید، زمانی که نمودار قیمت در مقایسه با روند قبلی خود ضعف نشان دهد. در این نوع دایورجنس، اندیکاتور به کار نمیرود و فقط با بررسی تضاد بین قیمت و زمان، این واگرایی شناسایی میشود. واگرایی زمانی در تحلیل تکنیکال بیانگر تغییر روند قیمتی است و به دو دسته معمولی و هوشمند تقسیمبندی میشود.
واگرایی زمانی معمولی (RTD)
واگرایی زمانی معمولی در تحلیل تکنیکال زمانی به وقوع میپیوندد که تعداد کندلهای فاز اصلاحی بیشتر از تعداد کندلهای فاز قبلی روند باشد. بهطور دقیقتر، زمانی که پایینترین نقطه اصلاح روند صعودی از پایینترین نقطه روند اصلی بالاتر باشد، این واگرایی به وقوع میپیوندد. در حالت روند نزولی نیز بالاترین نقطه اصلاح از بالاترین نقطه روند اصلی پایینتر باید باشد. در صورت عدم رعایت این شرایط، اصلاح به پایان رسیده و تغییر روند رخ خواهد داد. به عبارت دیگر، وقتی که نمودار قیمت بیش از سطح ۱۰۰ درصد فیبوناچی را اصلاح کند، این نوع واگرایی در تحلیل تکنیکال بروز میکند. این نوع واگرایی نشاندهنده قدرت زیاد خریداران و فروشندگان در یک روند اصلاحی است. با ترسیم فیبوناچی بازگشتی زمانی میتوان دایورجنس زمانی معمولی را مشاهده کرد.
واگرایی زمانی هوشمند (STD)
واگرایی زمانی هوشمند در تحلیل تکنیکال زمانی رخ میدهد که تعداد کندلهای روند اصلاحی جدید کمتر از تعداد کندلهای روند اصلاحی قبلی باشد. در این نوع واگرایی، قدرت خریداران در روند صعودی و قدرت فروشندگان در روند نزولی بیشتر است. به همین علت، انتظار میرود که قیمت روند گام قبلی خود را ادامه دهد و به همین علت نیز به آن “واگرایی زمانی هوشمند” گفته میشود. برای تشخیص این نوع واگرایی، میتوان از نمودار فیبوناچی بازگشتی زمانی استفاده کرد.
حال که انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال را شرح دادیم، استراتژی و روش استفاده از واگرایی را بیان می کنیم.
۴. استراتژی ها برای استفاده از واگرایی
در این بخش استراتژی هایی برای خرید با استفاده از دایورجنس و همچنین برای خروج با استفاده از دایورجنس را مطرح می کنیم.
استراتژی خرید با استفاده از واگرایی
در این قسمت انواع استراتژی های خرید با استفاده از واگرایی را بیان می کنیم.
استراتژی خرید با استفاده از واگرایی معمولی مثبت
یکی از استراتژیهای خرید در تحلیل تکنیکال استفاده از نوع مثبت معمولی (+RD) است. برای این کار ابتدا خط روند نزولی برای دارایی ترسیم میشود. سپس باید منتظر بمانید تا قیمت با یک کندل قدرتمند مثبت و با حجم بالا، خط روند ترسیم شده را به سمت بالا قطع کند تا بتوان نوع مثبت معمولی را شناسایی کرد.
در این روش، پس از شناسایی نوع مثبت معمولی، میتوانید در روند صعودی دارایی مدنظر خود، به خرید آن بپردازید. برای کسب سود از طریق این استراتژی، باید به دنبال شناسایی انواع مثبت باشید و در صورت بروز آن در روند صعودی دارایی خود، اقدام به خرید آن کنید. همچنین باید بهیاد داشته باشید که در هر زمان که قیمت خط روند را به سمت پایین قطع کند، باید حد ضرر را اعمال کرده و از دارایی خود خارج شوید.
استراتژی خرید با استفاده از واگرایی مخفی مثبت
استراتژی خرید با استفاده از نوع مخفی مثبت (HD+) در تحلیل تکنیکال، به این صورت است که ابتدا قلهای که در نمودار قیمتی دارایی مشاهده شده است، به عنوان مقاومت در نظر گرفته میشود. در واقع، برای شناسایی نوع مخفی مثبت، باید منتظر شد تا قیمت به سمت بالا حرکت کرده و از قله عبور کند، سپس میتوان به خرید اقدام کرد. بررسی دایورجنسهای مثبت و شناسایی روند صعودی دارایی مورد نظر، در این استراتژی بسیار مهم است.
در این استراتژی، بهتر است حد ضرر را در حدود 2 تا 3 درصد زیرخط مقاومتی که قله را تشکیل داده است، قرار دهیم. اگر قیمت نهایی دارایی از این حد زیرخط مقاومتی عبور کند، باید به فروش دارایی بپردازیم. این استراتژی با استفاده از شناسایی دایورجنسها و استفاده از اندیکاتور RSI انجام میشود. بعد از شناسایی دایورجنس، باید RSI را بررسی کرده و اگر سطح 50 را به سمت بالا قطع کرد، میتوان به خرید اقدام کرد. همچنین، اگر RSI سطح 50 را به سمت پایین قطع کرد، باید حد ضرر را فعال کرده و به فروش دارایی بپردازیم.
استراتژی خروج با استفاده از واگرایی
واگرایی منفی میتواند به عنوان یک سیگنال قوی برای خروج از بازار عمل کند، به عنوان مثال میتوان به اندیکاتور قدرت نسبی (RSI) اشاره کرد. در صورتی که قیمت روند صعودی را دنبال کرده و سقفی بالاتر را تجربه کند، اما اندیکاتور بهصورت عکس این روند رفتار کند، واگرایی منفی از نوع معمولی رخ داده است.
در روند نزولی، اگر سقف جدید از سقف قدیمی پایینتر باشد و این مسئله بهصورت عکس در اندیکاتور رخ دهد، واگرایی منفی از نوع مخفی رخ داده است که بهعنوان یک سیگنال قوی برای خروج از بازار عمل میکند. در این حین، معاملهگر باید با توجه به استراتژیهایش، محدودهای برای خروج از بازار در نظر بگیرد تا در صورتی که سهم روند نزولی پیدا کند، معاملهگر بتواند سهم را بهموقع بفروشد و از خسارت جلوگیری کند و یا سود خود را از دست ندهد.
واگرایی تحلیل تکنیکال به راحتی در چارتهای گذشته قابل تشخیص است. برخی از واگراییهای منفی در نقاط بالای بازار، زمانی رخ میدهند که همه در حال کسب سود هستند. در این زمانها، حس سود و طمع برای کسب سود بیشتر، ممکن است اجازه ندهد که به سیگنال خروج از بازار توجه کرده و آن را بفروشید. اما در بازارهای مالی، نباید احساساتی شد و خلاف استراتژی معاملاتی عمل کرد. عمل کردن بر اساس احساسات در این زمانها میتواند سبب از دست دادن سود کسب شده و حتی متحمل ضرر شدن شما شود.
۵. نتیجه گیری
در این مقاله دریافتیم که منظور از واگرایی در تحلیل تکنیکال چیست؟ همچنین انواع واگرایی در تحلیل تکنیکال (واگرایی منفی و واگرایی مثبت در تحلیل تکنیکال) و فرق واگرایی مخفی و معمولی را بیان کردیم.
با توجه به تعریف واگرایی در تحلیل تکنیکال، میتوان نتیجه گرفت که واگرایی به عنوان یکی از مهمترین سیگنالهای تحلیلی، میتواند به تشخیص نقاط اوج و قیمتهای پایینتر در بازار کمک کند. واگرایی میتواند به عنوان سیگنال قوی برای خروج از بازار و یا ورود به بازار با ریسک کمتر مورد استفاده قرار گیرد. با این حال، تصمیمگیری برای خروج از بازار بر اساس واگرایی باید همراه با استراتژی معاملاتی و سیستم مدیریت ریسک مناسب باشد. در نهایت، بهترین روش برای استفاده از مفهوم واگرایی در تحلیل تکنیکال، انطباق آن با سایر سیگنالهای تحلیلی و استفاده از تحلیل جامع و دقیق در تصمیمگیریهای معاملاتی است.
دیدگاه کاربران
بدون دیدگاه